Η κάθοδος του Χριστού στον Άδη
Η εις αδου καθοδος του Χριστου
Ύπαρξη ψυχήςΜαρτυρίες συγγραφέων και οι διάφορες γνώμες τους
Ύπαρξη ψυχής
Γνώμες Χριστιανών συγγραφέων για το σε ποιους κήρυξε
Μαρτυρίες πρώτων Χριστιανών συγγραφέων για την κάθοδο στον Άδη
Αγαπητοί, το θέμα που θα δούμε σήμερα εν συντομία είναι η κάθοδος του Χριστού στον Άδη. Ξεκινώντας θα πρέπει να ειπωθεί ότι η αρχαία Εκκλησία πίστευε ότι ο Χριστός κατά την διάρκεια των τριών ημερών της ταφής του επισκέφθηκε τον Άδη και κήρυξε σε αυτούς που ήταν εκεί, η δε Γραφή μας αναφέρει για τα εν φυλακή πνεύματα στα οποία κήρυξε ο Χριστός τα οποία είναι οι νεκροί άνθρωποι και όχι οι δαίμονες όπως λένε κάποιοι αιρετικοί. Οι πρώτοι Χριστιανοί ενάντια στους Απολιναριστές έφεραν επιχείρημα από την κάθοδο στον Άδη του Χριστού. Οι Απολιναριστές δίδασκαν ότι ο Χριστός δεν είχε ανθρώπινη ψυχή, δίδασκαν ότι ήταν άψυχος και η Θεότητα ήταν η ψυχή του ανθρώπου Χριστού. Η διδασκαλία περί της καθόδου ήταν παραδεδομένη στην Εκκλησία από τους αποστόλους έτσι αυτό το γεγονός της έδινε κύρος ώστε να είναι κατάλληλη για να εξαχθούν επιχειρήματα εναντίων των Απολιναριστών. Οι Απολιναριστές όπως ήταν φυσικό δεν μπορούσαν να την αρνηθούν και έτσι έρχονταν σε δύσκολη θέση. Το επιχείρημα εναντίων τους ήταν περίπου το εξής, αφού ο Χριστός δεν κατέβηκε στον Άδη με το σώμα το οποίο ήταν νεκρό, άρα είχε ανθρώπινη ψυχή η οποία ήταν ξεχωριστή από τον Θεό Λόγο. Εφόσον η αρχαία Εκκλησία παρέταξε το ανωτέρω επιχείρημα ενάντια στους αιρετικούς, είναι καταφανές ότι το πιστεύω της περί ψυχής είναι αυτό: ο άνθρωπος αποτελείται από σώμα και ψυχή, η ανθρώπινη ψυχή είναι διάφορη του σώματος, δεν είναι ηλεκτρική ενέργεια ή κάτι που εξαφανίζεται με τον θάνατο, είναι ο κυρίως άνθρωπος διότι κατέχει την συνείδηση, είναι το άτομο. Έτσι ενόσω το νεκρό σώμα του Χριστού βρίσκεται στον τάφο η ψυχή του βρίσκεται στον Άδη και κηρύττει.
Παρατηρήστε ότι ενώ οι αιρετικοί που υπάρχουν σήμερα θα συμφωνούσαν με τους παλιούς αιρετικούς, οι τότε αιρετικοί θα καταδίκαζαν τις διδασκαλίες τις Σκοπιάς !
Οι οπαδοί του Απολινάριου παραδέχονταν ότι υπάρχει αθάνατη ψυχή αλλά απλώς έλεγαν ότι ο Χριστός δεν είχε. Ενώ λοιπόν η Σκοπιά πλασάρει ότι δεν υπάρχει αθάνατη ψυχή και διατείνεται ότι ακολουθεί τους Αποστόλους και την Γραφή, η πρώτη Εκκλησία λέει ότι οι απόψεις του Απολινάριου που ομοιάζουν με αυτές της Σκοπιάς, είναι αιρετικές "καινοτομίες που έχουν βγει από την κοιλιά του".
Γρηγόριος Νύσσης 335 - 394: ο κουφόνους, μάλλον άνους και άλογος Απολινάριος πολλά καινοτομήσας και από κοιλίας ερευξάμενος. MPG46,840
Φανταστείτε τι θα έλεγαν οι πρώτοι Χριστιανοί εάν προστίθονταν και η διδασκαλία περί ανυπαρξίας ψυχής γενικώς και όχι ειδικώς.... Είναι η απομάκρυνση από τον Θεό που δεν σταματάει ποτέ. Η διδασκαλία ως είναι φυσικό έχει συνέχεια στον χρόνο και παρατηρούμε 700 χρόνια μετά τον
Ευθύμιο Ζιγαβηνό να λέει: Έτι δε και η σάρξ μου κατασκηνώσει επ' ελπίδι. Τούτο περί της ταφής του Δεσποτικού σώματος κατοικήσει γαρ τον τάφον επ' ελπίδι ταχείας αναστάσεως ειδώς γαρ προειρήκει πολλάκις τοις μαθηταίς, ότι μετα τρείς ημέρας εγείρομαι. Ότι ουκ εγκαταλέιψεις την ψυχήν μου εις άδην, όπου των τελευτώντων αι ψυχαί κατέχονται. Τόπος γαρ ο άδης υπό την γήν αποκεκληρωμένος ταις των αποθανόντων ψυχαίς. Που τοίνυν ο λήρος Απολινάριος, ο την προσληφθείσαν σάρκα δογματίζων άχυψον και άνουν, ως ανόητος; Ουδέ δώσεις τον όσιον του ιδείν διαφθοράν. Τούτο περί του Δεσποτικού σώματος .... φθορά μεν ουν, επί των θανόντων, η διάζευξις της ψυχής από του σώματος, διαφθορά δεν η διάλυσις των του σώματος μερών και μελών εις χούν. MPG128,201
Ο οποιοσδήποτε Ορθόδοξος σήμερα θα σας πει το ίδιο ενώ ένας μτ Ιεχωβά θα σας πει ότι ο Ιεχωβά εξαφάνισε το πτώμα του Χριστού, ότι το φθορά του χωρίου είναι η διάζευξις σώματος και.... ηλεκτρικής ενέργειας. Τα επιχειρήματα του Μεγάλου Αθανασίου στο τρίτο απόσπασμα που θα διαβάσετε παρακάτω μπορούν να απευθυνθούν αυτούσια 1750 χρόνια μετά από την κοίμηση του στους σημερινούς αιρετικούς. Δηλαδή βλέπουμε την συνέχεια της διδασκαλίας στην Ορθόδοξο Εκκλησία. Κάποιοι αιρετικοί προσπαθούν να δώσουν μεταφορική ερμηνεία στο ὅτι οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾅδου και λένε ότι ο Άδης είναι ο τάφος και το "ψυχή μου" είναι το το σώμα, αλλά αυτό είναι απαράδεκτο και κωμικό. Καταρχήν εάν αρνηθούμε ότι υπάρχει αθάνατη ψυχή όλη η Αγία Γραφή γίνεται εντελώς ακατ-ανόητη. Εάν στην διδασκαλία του Χριστιανισμού δεν υπάρχει αθάνατη ψυχή, η οποία έχει συνείδηση, η οποία είναι το άτομο, τότε ο Χριστός είναι σαν να μας έλεγε στην παραβολή του Λαζάρου το κωμικό "πέθανε ο Λάζαρος και πέρασε τον Αχέροντα με την βάρκα του Χάροντα". Δυστυχώς για τους αιρετικούς όλα τα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν όλες τις παραβολές είναι αληθινά αφού δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιεί ο Χριστός στοιχεία που είναι ανύπαρκτα στην διδασκαλία Όπως επί παραδείγματι πραγματικά υπάρχουν οι άγγελοι που οδήγησαν τον Λάζαρο, όπως πραγματικά υπάρχει ο Αβραάμ, όπως πραγματικά υπάρχει ο διαχωρισμός δικαίων και αδίκων, όμοια πραγματικά υπάρχει η αθάνατη ψυχή του Λαζάρου και του πλουσίου η οποία είναι το άτομο. Έτσι η ψυχή του πλουσίου καλείται από τον Αβραάμ, τέκνον μνήσθητι, να θυμηθεί τα επί γης πεπραγμένα της. Επιπλέον των ανωτέρω αν δεν υπάρχει αθάνατη ψυχή πηγαίνουμε αντίθετα με σχεδόν όλους τους συγγραφείς, είτε είναι Χριστιανοί ή Εβραίοι ή άλλοι. Επί παραδείγματι στον
Ιώσηπο 37-100μΧ, διαβάζουμε ότι οι Ισραηλίτες, Φαρισαίοι, πίστευαν για την ψυχή ότι "αθάνατον τε ισχύν ταις ψυχαίς πίστις αυτοίς είναι, και υπό χθονός δικαιώσεις τε και τιμάς οις αρετής ή κακίας επιτήδευσις εν τω βίω γέγονε"
Οι αιρετικοί που δεν πιστεύουν στην ύπαρξη ψυχής λένε ότι η λέξη ψυχή στο Εβραϊκό κείμενο σημαίνει σώμα και άρα έχουμε την Γραφή να εννοεί ότι ο Άδης είναι το μνήμα και η ψυχή είναι το σώμα. Αυτό όμως είναι δικαιολογίες των αδικαιολογήτων διότι η λέξη ψυχή έχει διάφορες έννοιες στην Γραφή και η ερμηνεία γίνεται ανάλογα με την λογική και όχι ανάλογα με τον δαιμονικό παραλογισμό που συμφέρει τον κάθε αιρετικό.
Έτσι όταν η Γραφή λέγει πάσας τὰς ἡμέρας τῆς εὐχῆς Κυρίῳ ἐπὶ πάσῃ ψυχῇ τετελευτηκυίᾳ οὐκ εἰσελεύσεται· Αριθ. 6,6 εννοεί ότι ο Ναζηραίος δεν θα εισέλθει σε δωμάτιο που υπάρχει νεκρός και εδώ ψυχή εννοείται το σώμα, όταν όμως ο Χριστός λέγει περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου δεν μπορεί αυτό να ερμηνευθεί ως, η ζωτική μου ενέργεια, ο ηλεκτρισμός μου, το σώμα μου, είναι λυπημένο μέχρι θανάτου, αλλά στον στίχο βλέπουμε καθαρά ότι όχι μόνο υπάρχει η ψυχή αλλά αυτή λυπάται.
Όταν στην Βίβλο βλέπουμε το ἐπιστηρίζοντες τὰς ψυχὰς τῶν μαθητῶν παρακαλοῦντες ἐμμένειν τῇ πίστει θα ήταν κωμικό να ερμηνεύσουμε ότι αυτό σημαίνει στήριζαν τα σώματα, δηλαδή έσπρωχναν τα σώματα των μαθητών στην πίστη, αλλά ψυχή εδώ σημαίνει το πιστεύω ή το φρόνημα. Οπότε έχουμε διάφορες έννοιες της λέξεως ψυχή και κάποιες από αυτές σημαίνουν αθάνατη πνευματική ύπαρξη και όχι σώμα.
Άλλη βεβαίωση περί υπάρξεως ψυχής έχουμε όταν ο Κύριος λέγει στον Αβραάμ, σὺ δὲ ἀπελεύσῃ (θα μεταβείς) πρὸς τοὺς πατέρας σου ἐν εἰρήνῃ, τραφεὶς ἐν γήρᾳ καλῷ, δηλαδή εσύ αφού θα φθάσεις σε βαθιά γεράματα θα μεταβείς στους προπάτορες σου.
Πεθαίνει ο Αβραάμ καὶ ἔθαψαν αὐτὸν Ἰσαὰκ καὶ Ἰσμαὴλ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ εἰς τὸ σπήλαιον τὸ διπλοῦν, εἰς τὸν ἀγρὸν Ἐφρὼν τοῦ Σαὰρ τοῦ Χετταίου, ὅς ἐστιν ἀπέναντι Μαμβρῆ.
Παρατηρήστε ότι ενώ οι αιρετικοί που υπάρχουν σήμερα θα συμφωνούσαν με τους παλιούς αιρετικούς, οι τότε αιρετικοί θα καταδίκαζαν τις διδασκαλίες τις Σκοπιάς !
Οι οπαδοί του Απολινάριου παραδέχονταν ότι υπάρχει αθάνατη ψυχή αλλά απλώς έλεγαν ότι ο Χριστός δεν είχε. Ενώ λοιπόν η Σκοπιά πλασάρει ότι δεν υπάρχει αθάνατη ψυχή και διατείνεται ότι ακολουθεί τους Αποστόλους και την Γραφή, η πρώτη Εκκλησία λέει ότι οι απόψεις του Απολινάριου που ομοιάζουν με αυτές της Σκοπιάς, είναι αιρετικές "καινοτομίες που έχουν βγει από την κοιλιά του".
Γρηγόριος Νύσσης 335 - 394: ο κουφόνους, μάλλον άνους και άλογος Απολινάριος πολλά καινοτομήσας και από κοιλίας ερευξάμενος. MPG46,840
Φανταστείτε τι θα έλεγαν οι πρώτοι Χριστιανοί εάν προστίθονταν και η διδασκαλία περί ανυπαρξίας ψυχής γενικώς και όχι ειδικώς.... Είναι η απομάκρυνση από τον Θεό που δεν σταματάει ποτέ. Η διδασκαλία ως είναι φυσικό έχει συνέχεια στον χρόνο και παρατηρούμε 700 χρόνια μετά τον
Ευθύμιο Ζιγαβηνό να λέει: Έτι δε και η σάρξ μου κατασκηνώσει επ' ελπίδι. Τούτο περί της ταφής του Δεσποτικού σώματος κατοικήσει γαρ τον τάφον επ' ελπίδι ταχείας αναστάσεως ειδώς γαρ προειρήκει πολλάκις τοις μαθηταίς, ότι μετα τρείς ημέρας εγείρομαι. Ότι ουκ εγκαταλέιψεις την ψυχήν μου εις άδην, όπου των τελευτώντων αι ψυχαί κατέχονται. Τόπος γαρ ο άδης υπό την γήν αποκεκληρωμένος ταις των αποθανόντων ψυχαίς. Που τοίνυν ο λήρος Απολινάριος, ο την προσληφθείσαν σάρκα δογματίζων άχυψον και άνουν, ως ανόητος; Ουδέ δώσεις τον όσιον του ιδείν διαφθοράν. Τούτο περί του Δεσποτικού σώματος .... φθορά μεν ουν, επί των θανόντων, η διάζευξις της ψυχής από του σώματος, διαφθορά δεν η διάλυσις των του σώματος μερών και μελών εις χούν. MPG128,201
Ο οποιοσδήποτε Ορθόδοξος σήμερα θα σας πει το ίδιο ενώ ένας μτ Ιεχωβά θα σας πει ότι ο Ιεχωβά εξαφάνισε το πτώμα του Χριστού, ότι το φθορά του χωρίου είναι η διάζευξις σώματος και.... ηλεκτρικής ενέργειας. Τα επιχειρήματα του Μεγάλου Αθανασίου στο τρίτο απόσπασμα που θα διαβάσετε παρακάτω μπορούν να απευθυνθούν αυτούσια 1750 χρόνια μετά από την κοίμηση του στους σημερινούς αιρετικούς. Δηλαδή βλέπουμε την συνέχεια της διδασκαλίας στην Ορθόδοξο Εκκλησία. Κάποιοι αιρετικοί προσπαθούν να δώσουν μεταφορική ερμηνεία στο ὅτι οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾅδου και λένε ότι ο Άδης είναι ο τάφος και το "ψυχή μου" είναι το το σώμα, αλλά αυτό είναι απαράδεκτο και κωμικό. Καταρχήν εάν αρνηθούμε ότι υπάρχει αθάνατη ψυχή όλη η Αγία Γραφή γίνεται εντελώς ακατ-ανόητη. Εάν στην διδασκαλία του Χριστιανισμού δεν υπάρχει αθάνατη ψυχή, η οποία έχει συνείδηση, η οποία είναι το άτομο, τότε ο Χριστός είναι σαν να μας έλεγε στην παραβολή του Λαζάρου το κωμικό "πέθανε ο Λάζαρος και πέρασε τον Αχέροντα με την βάρκα του Χάροντα". Δυστυχώς για τους αιρετικούς όλα τα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν όλες τις παραβολές είναι αληθινά αφού δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιεί ο Χριστός στοιχεία που είναι ανύπαρκτα στην διδασκαλία Όπως επί παραδείγματι πραγματικά υπάρχουν οι άγγελοι που οδήγησαν τον Λάζαρο, όπως πραγματικά υπάρχει ο Αβραάμ, όπως πραγματικά υπάρχει ο διαχωρισμός δικαίων και αδίκων, όμοια πραγματικά υπάρχει η αθάνατη ψυχή του Λαζάρου και του πλουσίου η οποία είναι το άτομο. Έτσι η ψυχή του πλουσίου καλείται από τον Αβραάμ, τέκνον μνήσθητι, να θυμηθεί τα επί γης πεπραγμένα της. Επιπλέον των ανωτέρω αν δεν υπάρχει αθάνατη ψυχή πηγαίνουμε αντίθετα με σχεδόν όλους τους συγγραφείς, είτε είναι Χριστιανοί ή Εβραίοι ή άλλοι. Επί παραδείγματι στον
Ιώσηπο 37-100μΧ, διαβάζουμε ότι οι Ισραηλίτες, Φαρισαίοι, πίστευαν για την ψυχή ότι "αθάνατον τε ισχύν ταις ψυχαίς πίστις αυτοίς είναι, και υπό χθονός δικαιώσεις τε και τιμάς οις αρετής ή κακίας επιτήδευσις εν τω βίω γέγονε"
Οι αιρετικοί που δεν πιστεύουν στην ύπαρξη ψυχής λένε ότι η λέξη ψυχή στο Εβραϊκό κείμενο σημαίνει σώμα και άρα έχουμε την Γραφή να εννοεί ότι ο Άδης είναι το μνήμα και η ψυχή είναι το σώμα. Αυτό όμως είναι δικαιολογίες των αδικαιολογήτων διότι η λέξη ψυχή έχει διάφορες έννοιες στην Γραφή και η ερμηνεία γίνεται ανάλογα με την λογική και όχι ανάλογα με τον δαιμονικό παραλογισμό που συμφέρει τον κάθε αιρετικό.
Έτσι όταν η Γραφή λέγει πάσας τὰς ἡμέρας τῆς εὐχῆς Κυρίῳ ἐπὶ πάσῃ ψυχῇ τετελευτηκυίᾳ οὐκ εἰσελεύσεται· Αριθ. 6,6 εννοεί ότι ο Ναζηραίος δεν θα εισέλθει σε δωμάτιο που υπάρχει νεκρός και εδώ ψυχή εννοείται το σώμα, όταν όμως ο Χριστός λέγει περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου δεν μπορεί αυτό να ερμηνευθεί ως, η ζωτική μου ενέργεια, ο ηλεκτρισμός μου, το σώμα μου, είναι λυπημένο μέχρι θανάτου, αλλά στον στίχο βλέπουμε καθαρά ότι όχι μόνο υπάρχει η ψυχή αλλά αυτή λυπάται.
Όταν στην Βίβλο βλέπουμε το ἐπιστηρίζοντες τὰς ψυχὰς τῶν μαθητῶν παρακαλοῦντες ἐμμένειν τῇ πίστει θα ήταν κωμικό να ερμηνεύσουμε ότι αυτό σημαίνει στήριζαν τα σώματα, δηλαδή έσπρωχναν τα σώματα των μαθητών στην πίστη, αλλά ψυχή εδώ σημαίνει το πιστεύω ή το φρόνημα. Οπότε έχουμε διάφορες έννοιες της λέξεως ψυχή και κάποιες από αυτές σημαίνουν αθάνατη πνευματική ύπαρξη και όχι σώμα.
Άλλη βεβαίωση περί υπάρξεως ψυχής έχουμε όταν ο Κύριος λέγει στον Αβραάμ, σὺ δὲ ἀπελεύσῃ (θα μεταβείς) πρὸς τοὺς πατέρας σου ἐν εἰρήνῃ, τραφεὶς ἐν γήρᾳ καλῷ, δηλαδή εσύ αφού θα φθάσεις σε βαθιά γεράματα θα μεταβείς στους προπάτορες σου.
Πεθαίνει ο Αβραάμ καὶ ἔθαψαν αὐτὸν Ἰσαὰκ καὶ Ἰσμαὴλ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ εἰς τὸ σπήλαιον τὸ διπλοῦν, εἰς τὸν ἀγρὸν Ἐφρὼν τοῦ Σαὰρ τοῦ Χετταίου, ὅς ἐστιν ἀπέναντι Μαμβρῆ.
Ο αγρός Εφρών που είναι "απέναντι Μαμβρή" βρίσκεται στην Χεβρώνα, ὅ ἐστιν ἀπέναντι Μαμβρῆ (αὕτη ἐστὶ Χεβρών) ἐν τῇ γῇ Χαναάν. Οι πρόγονοι όμως του Αβραάμ είχαν θαφτεί στην Βαβυλώνα ενώ ο πατέρας του ο Θάρα θάφτηκε στην Χαρράν, καὶ ἐγένοντο πᾶσαι αἱ ἡμέραι Θάρα ἐν γῇ Χαῤῥὰν διακόσια πέντε ἔτη, καὶ ἀπέθανε Θάρα ἐν Χαῤῥάν.
Έχουμε δηλαδή Βαβυλώνα (Ιράκ), Χεβρώνα (Παλαιστίνη), Χαρράν (Τουρκία).
Έτσι ο νεκρός Αβραάμ όχι μόνο δεν πήγε στους "πατέρες του" όπως του είχε πει ο Θεός, αλλά ούτε καν "στον πατέρα του", ενικός, δεν πήγε. Δεν μετάβηκε στον λαό του αφού είχαν σε διαφορετικά μέρη θαφτεί αλλά ούτε και "προστέθηκε προς τον λαόν του" αφού ο ανύπαρκτος δεν μπορεί να προστεθεί σε ανύπαρκτους, καὶ ἐκλείπων ἀπέθανεν Ἁβραὰμ ἐν γήρᾳ καλῷ πρεσβύτης καὶ πλήρης ἡμερῶν καὶ προσετέθη πρὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ, ενώ τώρα εφόσον τίποτα δεν συνεχίζει πέραν του τάφου ούτε καν μπορεί να ανα - στηθεί παρά μόνο να αντι - κατασταθεί με κάποιον κλώνο που θα νομίζει ότι είναι άλλος.
Τραγικός παραλογισμός.
Δείτε την ανάρτηση: μάρτυρες του Ιεχωβά και ανάσταση.
Προχωρώντας θα δούμε άλλη βεβαίωση της ύπαρξης ψυχής, αυτή θα έρθει από τα λόγια του Ιακώβ καταβήσομαι πρὸς τὸν υἱόν μου πενθῶν εἰς ᾅδου.
Εάν το שאלה στο Εβραϊκό אבל שאלה ויבך אתו אביו ερμηνευθεί μεν Σιεόλ αλλά όχι ως "ένα μέρος όπου είναι οι ψυχές" αλλά ως "ο τάφος" όπως λέει η αιρετική θεωρία τότε θα έχουμε παράλογη ερμηνεία των λόγων του Ιακώβ και της επιθυμίας του να πάει στον γιό του γιατί νομίζει ότι ο Ιωσήφ έχει αρπαχτεί και κατασπαραχτεί από κάποιο θηρίο, λιοντάρι τίγρη ή άλλο άγριο ζώο, Θηρίον πονηρὸν κατέφαγεν αὐτόν, θηρίον ἥρπασε τὸν Ἰωσήφ.
Ο Ιακώβ δεν λέει "θέλω να πεθάνω και εγώ" αλλά λέει "οδυρόμενος θέλω να κατέβω προς τον γιό μου στον Άδη" και θα ήταν παράλογο να εννοεί ότι θέλει "να κατέβει προς" και να τον συναντήσει μέσα στον τάφο αφού όχι μόνο δεν υπάρχει μνήμα Ιωσήφ αλλά επιπλέον θεωρεί ότι το σώμα του γιου του έχει φαγωθεί και τώρα είναι μέσα στην κοιλιά λιονταριών και τίγρεων. Νόημα βγαίνει μόνο εάν ερμηνεύσουμε ότι ο Ιακώβ θεωρεί ότι κάποιος υπόγειος τόπος υπάρχει όπου σε αυτόν οι νεκροί βρίσκονται μετά θάνατον. Έτσι εάν πεθάνει θα κατέβει εκεί όπου θα συναντήσει τον αγαπημένο Ιωσήφ του οποίου το σώμα έχουν φάει τα θηρία.
Άπαντες οι συγγραφείς συμφωνούν ότι ο Χριστός κατέβηκε στον Άδη με την ανθρώπινη ψυχή του και κήρυξε στον Άδη στις ψυχές των νεκρών. Είναι παράδοξο κάποιος πως είναι δυνατόν να διδάσκει ή να παραδέχεται ανυπαρξία ψυχής και ταυτόχρονα να ομιλεί για ανάσταση. Εάν οτιδήποτε δεν συνεχίζει πέρα από τον τάφο τότε ο Θεός θα πρέπει να ξαναδημιουργήσει την ανθρωπότητα και να κλωνοποιήσει για την ανάσταση. Κατανοώντας τον παραλογισμό και την αντιβιβλική διδαχή που διέπει τους αιρετικούς θα περάσουμε τώρα στα λόγια των πρώτων Χριστιανών συγγραφέων για το θέμα. Αυτοί λόγω του μυστηρίου που καλύπτει την εις Άδου κάθοδο φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση να έχουν διάφορες απόψεις στο τι έγινε με το κήρυγμα του Χριστού.
Υπάρχει η άποψη ότι ο Χριστός:
1) έσωσε όσους πίστεψαν, είτε Ισραηλίτες είτε Εθνικούς
2) έσωσε τους Προφήτες τους Πατριάρχες τους Δίκαιους
3) έσωσε όλους τους νεκρούς ανεξαιρέτως
Έχουμε δηλαδή Βαβυλώνα (Ιράκ), Χεβρώνα (Παλαιστίνη), Χαρράν (Τουρκία).
Έτσι ο νεκρός Αβραάμ όχι μόνο δεν πήγε στους "πατέρες του" όπως του είχε πει ο Θεός, αλλά ούτε καν "στον πατέρα του", ενικός, δεν πήγε. Δεν μετάβηκε στον λαό του αφού είχαν σε διαφορετικά μέρη θαφτεί αλλά ούτε και "προστέθηκε προς τον λαόν του" αφού ο ανύπαρκτος δεν μπορεί να προστεθεί σε ανύπαρκτους, καὶ ἐκλείπων ἀπέθανεν Ἁβραὰμ ἐν γήρᾳ καλῷ πρεσβύτης καὶ πλήρης ἡμερῶν καὶ προσετέθη πρὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ, ενώ τώρα εφόσον τίποτα δεν συνεχίζει πέραν του τάφου ούτε καν μπορεί να ανα - στηθεί παρά μόνο να αντι - κατασταθεί με κάποιον κλώνο που θα νομίζει ότι είναι άλλος.
Τραγικός παραλογισμός.
Δείτε την ανάρτηση: μάρτυρες του Ιεχωβά και ανάσταση.
Προχωρώντας θα δούμε άλλη βεβαίωση της ύπαρξης ψυχής, αυτή θα έρθει από τα λόγια του Ιακώβ καταβήσομαι πρὸς τὸν υἱόν μου πενθῶν εἰς ᾅδου.
Εάν το שאלה στο Εβραϊκό אבל שאלה ויבך אתו אביו ερμηνευθεί μεν Σιεόλ αλλά όχι ως "ένα μέρος όπου είναι οι ψυχές" αλλά ως "ο τάφος" όπως λέει η αιρετική θεωρία τότε θα έχουμε παράλογη ερμηνεία των λόγων του Ιακώβ και της επιθυμίας του να πάει στον γιό του γιατί νομίζει ότι ο Ιωσήφ έχει αρπαχτεί και κατασπαραχτεί από κάποιο θηρίο, λιοντάρι τίγρη ή άλλο άγριο ζώο, Θηρίον πονηρὸν κατέφαγεν αὐτόν, θηρίον ἥρπασε τὸν Ἰωσήφ.
Ο Ιακώβ δεν λέει "θέλω να πεθάνω και εγώ" αλλά λέει "οδυρόμενος θέλω να κατέβω προς τον γιό μου στον Άδη" και θα ήταν παράλογο να εννοεί ότι θέλει "να κατέβει προς" και να τον συναντήσει μέσα στον τάφο αφού όχι μόνο δεν υπάρχει μνήμα Ιωσήφ αλλά επιπλέον θεωρεί ότι το σώμα του γιου του έχει φαγωθεί και τώρα είναι μέσα στην κοιλιά λιονταριών και τίγρεων. Νόημα βγαίνει μόνο εάν ερμηνεύσουμε ότι ο Ιακώβ θεωρεί ότι κάποιος υπόγειος τόπος υπάρχει όπου σε αυτόν οι νεκροί βρίσκονται μετά θάνατον. Έτσι εάν πεθάνει θα κατέβει εκεί όπου θα συναντήσει τον αγαπημένο Ιωσήφ του οποίου το σώμα έχουν φάει τα θηρία.
Άπαντες οι συγγραφείς συμφωνούν ότι ο Χριστός κατέβηκε στον Άδη με την ανθρώπινη ψυχή του και κήρυξε στον Άδη στις ψυχές των νεκρών. Είναι παράδοξο κάποιος πως είναι δυνατόν να διδάσκει ή να παραδέχεται ανυπαρξία ψυχής και ταυτόχρονα να ομιλεί για ανάσταση. Εάν οτιδήποτε δεν συνεχίζει πέρα από τον τάφο τότε ο Θεός θα πρέπει να ξαναδημιουργήσει την ανθρωπότητα και να κλωνοποιήσει για την ανάσταση. Κατανοώντας τον παραλογισμό και την αντιβιβλική διδαχή που διέπει τους αιρετικούς θα περάσουμε τώρα στα λόγια των πρώτων Χριστιανών συγγραφέων για το θέμα. Αυτοί λόγω του μυστηρίου που καλύπτει την εις Άδου κάθοδο φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση να έχουν διάφορες απόψεις στο τι έγινε με το κήρυγμα του Χριστού.
Υπάρχει η άποψη ότι ο Χριστός:
1) έσωσε όσους πίστεψαν, είτε Ισραηλίτες είτε Εθνικούς
2) έσωσε τους Προφήτες τους Πατριάρχες τους Δίκαιους
3) έσωσε όλους τους νεκρούς ανεξαιρέτως
Η γνώμη ότι ο Χριστός τους έσωσε όλους ανεξαιρέτως εκφέρεται από πολύ ελάχιστους ως πραγματικό πιστεύω τους και χαρακτηρίζεται λανθασμένη από την συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων. Επί παραδείγματι την χαρακτηρίζει αιρετική ο Αυγουστίνος στο De Haeresibus και λανθασμένη ο Χρυσόστομος.
1) Το ότι ο Χριστός κήρυξε και έσωσε όσους πίστεψαν στο κήρυγμα του, διαβάζουμε να υποστηρίζουν μεταξύ άλλων οι:
Κλήμης Αλεξανδρείας 150-205, Ει γουν ο Κύριος δι' ουδέν έτερον εις άδου κατήλθεν, η δια το ευαγγελίσασθαι, ώσπερ κατήλθεν. Δήλον που και τους εκτός νόμον γενομένους δια την της φωνής ιδιότητα ορθώς βεβιωκότας, ει και εν άδου έτυχον όντες και εν φρουρά, επακούσαντας της του Κυρίου φωνής, είτε και της αυθεντικής είτε και της δια των αποστόλων ενεργούσης, ή τάχος επιστραφήναι τε και πιστεύσαι. Ουχί και εν άδου η αυτή γέγονεν οικονομία; ίνα κακεί πάσαι αι ψυχαί, ακούσασαι του κυρήγματος, την μετάνοιαν ενδείξωνται, ή την κόλασιν δικαίαν είναι, δι ών ουκ επίστευσαν, ομολογήσωσι. Στρ. Βιβ. 6.
Ωριγένης 185-255, Ου δήπου φήσετε περί αυτου, ότι μη πείσας τους ώδε όντας, εστέλλετο εις άδου πείσων τους εκεί. Καν μη βούληται, τούτο φαμέν, ότι και εν σώματι ων ουκ ολίγους έπεισεν, αλλά τοσούτους, ως δια το πλήθος των πειθομένων επιβουλευθήναι αυτόν και γυμνή σώματος γενόμενος ψυχή, ταις γυμναίς σωμάτων ωμίλει ψυχαίς, επιστρέφων κακείνων τας βουλομένας προς αυτόν, η ας εώρα δι' ους ήδει αυτός λόγους επιτηδειοτέρας. Κατά Κέλσου 2,43.
Κύριλλος Αλεξανδρείας 378-444 καθάπερ ουν ομοτίμως πάσι τοις επί γής δια της ενσάρκου παρουσίας επεφώνει Χριστός, και οι πιστεύσαντες ωφελήθησαν· ούτω και δια της εις άδου καταβάσεως τους πιστεύοντας και επεγνωκότας αυτόν ηλευθέρωσε των του θανάτου δεσμών. MPG74,1013.
Αμμώνιος, ψιλή γαρ πίστις έσωσε τους εν άδη πιστεύσαντες. Και έστι μεν σαφές ανάγνωσμα εν ταις Καθολικαίς, ότι εκύρηξεν εν άδου τοις απειθήσασιν ανθρώποις, εκύρηξε δε ουχί μάτην, αλλ' ίνα τους πιστεύσαντας τω κυρήγματι λυτρώσηται. MPG85,1608
Γρηγόριος Α' Διάλογος 540-604, ο παντοδύναμος Κύριος μας και σωτήρας Ιησούς Χριστός κατέβηκε στον Άδη, έσωσε όλους όσους τον ομολόγησαν ως Θεό και τους ελευθέρωσε από τις οδύνες. Επιστολή 15 προς Γεώργιο πρεσβύτερο, MPL77,869.
Είναι ευκόλως εννοούμενο ότι ο Χριστός στον Άδη κήρυξε συγκεκριμένη διδασκαλία η οποία φυσικά δεν ήταν της μιας προτάσεως, αλλά είχε περιεχόμενο. Αυτό εννοούν όταν κάποιοι συγγραφείς λένε έσωσε όσους τον παραδέχτηκαν ως Θεό γιατί και η Γραφή λέγει ἐὰν ὁμολογήσῃς ἐν τῷ στόματί σου Κύριον Ἰησοῦν, καὶ πιστεύσῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου ὅτι ὁ Θεὸς αὐτὸν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν, σωθήσῃ· αλλά προφανώς και δεν θα δέχονταν οι Απόστολοι κάποιον που έλεγε τον Χριστό Κύριο αλλά το Άγιο Πνεύμα ανύπαρκτο.
Αναστάσιος Σιναΐτης, επίσκοπος Αντιοχείας (Anastasius I Sinaitae Episcopi Antiocheni), Προλαβών γαρ Ιωάννης ο Πρόδρομος εκήρυξε κακείσε τον Χριστόν, και άκουσον του αγίου Πέτρου λέγοντος περί Χριστού, ότι πορευθείς φησίν εκήρυξε και τοις εν Άδη πνεύμασι ποτέ απειθήσασιν και νυν φέρεται εις αρχαίας παραδόσεις, ότι τις σχολαστικός πολλά κατηράσατο τον Πλάτωνα τον φιλόσοφον. Φαίνεται ουν αυτώ καθ' ύπνους ο Πλάτων, λέγων, άνθρωπε, παύσαι του καταράσθαι με, σεαυτόν γαρ βλάπτεις, ότι μεν άνθρωπος αμαρτωλός γέγονα, ούκ αρνούμαι πλήν κατελθόντος του Χριστού εν τω άδη, όντως ουδείς επίστευσε προ εμού εις αυτόν. MPG89,764.
Επιφάνιος ; ο συγγραφέας πάντως του "Λόγος εις την θεόσωμον ταφήν του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού". Αυτός απορρίπτει την άποψη ότι όλοι σώθηκαν και λέει: Τι ουν; πάντας απλώς σώζει επιφανείς εν άδη Θεός· ουχί, αλλά κακεί τους πιστεύσαντας.
Ιωάννης Δαμασκηνός 676-749, Κάτεισιν εἰς ᾅδην ψυχὴ τεθεωμένη, ἵνα, ὥσπερ τοῖς ἐν γῇ ὁ τῆς δικαιοσύνης ἀνέτειλεν ἥλιος, οὕτω καὶ τοῖς ὑπὸ γῆν ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένοις ἐπιλάμψῃ τὸ φῶς· ἵνα, ὥσπερ τοῖς ἐν γῇ εὐηγγελίσατο εἰρήνην, αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, καὶ τοῖς πιστεύσασι γέγονεν αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου, τοῖς δὲ ἀπειθήσασιν ἔλεγχος ἀπιστίας, οὕτω καὶ τοῖς ἐν ᾅδου· Έκ. Ακριβής Ορθοδόξου Πίστεως.
Περί δε του φάναι τον Προφήτην, "Εν δε τω άδη τις εξομολογήσεται σοι" προειρήκαμεν, ως αι απειλαί μεν φρικώδεις του παντεπόπτου, νικά δε ταύτας η άφατος αυτού φιλανθρωπία. Και γαρ μετά το φάναι τον υποφήτην ταύτα, γέγονε πάντως εν τω άδη εξομολόγησις, εκείνων λέγω των εκεί πιστευσάντων εν τη σωτηρίω του Δεσπότου καθόδω. Ου γαρ απλώς έσωσε πάντας ο ζωοδότης, αλλ' ως είρηται, κακεί τους πιστεύσαντας. Πραγματεία του Ι. Δαμασκηνού: "περί των εν πίστη κεκοιμημένων όπως αι υπέρ αυτών γενόμεναι λειτουργίαι και ευποιίαι τούτους ονίσησιν".
2) Το ότι ο Χριστός έσωσε από τον Άδη τους Προφήτες, τους Πατριάρχες, τους Δίκαιους, διαβάζουμε σε συγγραφείς όπως οι
Τερτυλλιανός 155-240 ο Χριστός όταν πέθανε πέρασε τρεις ημέρες στην καρδιά της γης, Ματθ12,40. Αν και ο Χριστός είναι Θεός, εφόσον είναι και άνθρωπος πέθανε κατά την Γραφή και σύμφωνα με τις ίδιες Γραφές θάφτηκε. (παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφάς, καὶ ὅτι ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ τρίτη ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφάς). Σύμφωνα με τον νόμο του μένοντας στον Άδη με την μορφή και την κατάσταση ενός νεκρού, δεν ανέβηκε στους ουρανούς πριν κατεβεί στα κατώτατα μέρη της Γης ώστε εκεί να κάνει τους πατριάρχες και τους προφήτες μετόχους του εαυτού του. (ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι πορευθεὶς ἐκήρυξεν). Αφού έγινε αυτό πρέπει να υποθέσουμε ότι ότι ο Άδης είναι μια περιοχή κάτω από την γη και κρατά σε απόσταση αυτούς που είναι πολύ υπερήφανοι για να πιστέψουν ότι οι ψυχές των δικαίων αξίζουν μια θέση στην κάτω περιοχές. Αυτά τα άτομα που είναι μαθητές πάνω από τον διδάσκαλο και δούλοι πάνω από τον Κύριο (Οὐκ ἔστι μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον οὐδὲ δοῦλος ὑπὲρ τὸν κύριον αὐτοῦ) χωρίς αμφιβολία θα περιφρονήσουν και την ανάσταση αν πρέπει να την δεχθούν στον κόλπο Αβραάμ. De Anima, cap. 55
Ιπόλλυτος Ρώμης, 170 - 236 Ος επουρανίων, και επιγείων, και καταχθονίων βασιλεύς και κριτής πάντων αποδέδεικται· επουρανίων μεν, ότι Λόγος του Πατρός προ πάντων γεγενημένος ην· επιγείων δε, ότι άνθρωπος εν ανθρώποις εγεννήθη, αναπλάσσων δι' εαυτού τον Αδάμ· καταχθονίων δε, ότι και εν νεκροίς κατελογίσθη, ευαγγελιζόμενος τας των αγίων ψυχάς, δια θανάτου τον θάνατον νικών. MPG10,748
Ειρηναίος, 130-200 και για αυτόν τον λόγο ο Χριστός κατέβηκε στον Άδη διδάσκοντας και κηρύττοντας άφεση αμαρτιών σε αυτούς που θα τον πίστευαν. Όλοι όσοι τον πίστεψαν και είχαν ελπίδα προς αυτόν δηλαδή, οι Δίκαιοι, οι Προφήτες, οι Πατριάρχες.
Κύριλλος Ιεροσολύμων 313-386 προσέτρεχον οι άγιοι προφήται, και Μωυσής ο νομοθέτης, και Αβραάμ, και Ισαάκ, και Ιακώβ, Δαυίδ τε, και Σαμουήλ, και Ησαΐας, και ο Βαπτιστής Ιωάννης ο λέγων και μαρτυρών "συ ει ο ερχόμενος ή έτερον προσδοκώμεν"; Ελυτρούντο πάντες οι δίκαιοι, ους κατέπιεν ο θάνατος· έδει γαρ τον κηρυχθέντα βασιλέα των καλών κηρύκων γενέσθαι λυτρωτήν. Είτα έκαστος των δικαίων έλεγε· Που σου, θάνατε, το νίκος; που σου, άδη, το κέντρον; ελυτρώσατο γαρ ημάς ο νικοποιός. Κατήχησις 14,19. MPG33,849.
Επιφάνιος Κωνσταντίας 315-403 ο οποίος ίσως δεν είναι ο συγγραφέας του "Λόγος εἰς τὴν θεόσωμον ταφὴν τοῦ Κυρίου". Ο Κωνσταντίας στο Πανάριον αναφέρει: εργάσασθαι την εκεί των προκεκοιμημένων σωτηρίαν, φημί δε αγίων πατριαρχών. Κατά Αρειομανιτών. MPG42,308.
Προχωρώντας στις γνώμες των πρώτων Χριστιανών συγγραφέων θα δούμε ότι ο
Αυγουστίνος 354-430 παραδέχεται, όπως και όλοι, την κάθοδο του Χριστού στον Άδη με την ανθρώπινη ψυχή του και λέγει στον Επίσκοπο Ευώδιο: "ποιος λοιπόν, εκτός από κάποιον άπιστο, θα αρνηθεί ότι ο Χριστός πήγε στον Άδη;" απορρίπτει ως αιρετική την θέση ότι ο Χριστός τους έσωσε όλους ανεξαιρέτως λέει ότι εάν σώθηκαν όλοι θα ήταν χαρά για εμάς εάν μπορούσαμε να το αποδείξουμε, θεωρεί ότι οι Πατριάρχες οι Προφήτες οι δίκαιοι δεν ήταν στις ωδίνες της κολάσεως, (το διαμέρισμα στο οποίο ήταν ο πλούσιος), έτσι ο Χριστός κατέβηκε κήρυξε, και εκεί κάποιοι πίστεψαν κάποιοι όχι, για την γνώμη του Αυγουστίνου που προβληματίζεται δείτε την epistola CLXIV (επιστολή 164)
ενώ αποκλείοντας την τρίτη εξήγηση ο
Γρηγόριος Θεολόγος 329-390 παρατηρεί άν εἰς ᾅδου κατίῃ, συγκάτελθε. Γνῶθι καὶ τὰ ἐκεῖσε τοῦ Χριστοῦ μυστήρια, τίς ἡ οἰκονομία τῆς διπλῆς καταβάσεως, τίς ὁ λόγος· ἁπλῶς σώζει πάντας ἐπιφανεὶς, ἢ κακεῖ τοὺς πιστεύοντας. Λόγος με΄. Εἰς τὸ ἅγιον Πάσχα.
Τα λόγια του πατρός Γρηγορίου φέρει ο
Αναστάσιος Σιναΐτης (presbyteri Sinaitae) ως απόδειξη της δικής του γνώμης και λέει:
Πιστούται δε μου τα λεγόμενα ο της θεολογίας θεοφόρος Γρηγόριος, ούτω πως φάσκων περί της εν τω άδη Χριστού καταβάσεως εν τω λόγω τω εις το άγιον Πάσχα. Εάν εν σταυρώ Χριστός ανέρχεται συνάνελθε εάν εν τω άδη κατέρχεται συγκάτελθε. Γνώθι τα εκεί μυστήρια, την διπλήν κατάβασιν πάντας απλώς σώζει επιφανείς ή κακεί τους πιστεύοντας. Ιδού ου πάσας λέγει Γρηγόριος τας εν τω άδη ψυχάς σωθείσας αλλά μόνας τας Χριστώ πιστευσάσας εξ οικείας προαιρέσεως και θελήσεως. MPG89,1173.
τέλος θα δούμε ότι ο
Οικουμένιος σχολιάζει τον Γρηγόριο και ερμηνεύει: Οι γαρ έργοις αγαθοίς τον εαυτών κατά τον της ζωής αυτών χρόνο περιανθίσαντες βίον, ως ει και τότε τω κόσμω επεδήμησε Χριστός, μη αν απολειφθήναι του ζωοποιούντος αυτούς κηρύγματος, ούτοι και τότε δια της εις άδου του Κυρίου καθόδου, της σωτηρίας έτυχον, ως και Γρηγορίω τω θείω δοκεί, φησί γαρ ούτος, απλώς σώζει πάντας Χριστός επιφανείς; δηλονότι εν τω άδη ή κακεί τους πιστεύσοντας; Δια γαρ του Πιστεύοντας σημαίνει τους ούτω παρασκευακότας εαυτούς, ως ει και τότε παρεγένετο, πιστεύσοντας. Και ου μήμψεως τούτο. Ου γαρ αποκληρωτικώς η σωτηρία, επεί και τοις ζώσι πάσι γενόμενος, ου πάντας σώζει, ει μη μόνον τους πιστεύσοντας. Αλλά γαρ και της εκάστου προαιρέσεως έργον ην, το λογικόν γενόμενον μη αναισθήτως έχειν της του πεποιηκότος αγαθοδότου μεγαλοδωρεάς, αλλ' επάξιον εαυτόν παρέχειν της του δεδωκότος αγαθότητος. Το δε, απειθήσασιν, έθηκε, λύων αντίθεσιν τινά. Εικός γαρ τινα ερείν, Και τίνος άλλου κηρύξαντος προ Χριστού; Είτα επειθήσαντες κατεκρίθησαν; ήτοι κατακρίσεως άξιοι γεγόνασι οι προ του Χριστού; και έχων τούτο, ως και Παύλος, από των ενεσπαρμένων ημίν λογικών δυνάμεων απελέγξαι, ότι κριτικοί καλού και κακού γεγονότες, είτα μη το αγαθόν εργασάμενοι, άξιοι κατακρίσεως οι τοιούτοι, ου τούτο ποιεί, (κρείττονος γαρ τούτο λογισμού και φιλοσόφου, η κατά Ιουδαίων διάνοιαν) από δε της Γραφής την απείθειαν πιστούται, και ουκ από των χρόνων των Προφητών, αλλ' απ' αυτής σχεδόν της κοσμογονίας. MPG119,556 κ.ε.
Από όλα τα παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι ο Χριστός με την κατάβαση στον Άδη με την ανθρώπινη ψυχή του μας δείχνει ότι η σωτηρία δεν είναι αποτέλεσμα, τύχης ή αποτέλεσμα γραμμένου, δεν υπάρχει απόλυτος προορισμός, ούτε όλοι θα σωθούν, ούτε μερικοί θα κολαστούν αυτόματα και άλλοι θα πάνε στην Βασιλεία αυτόματα, εἶπεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· εἰ τυφλοὶ ἦτε, οὐκ ἂν εἴχετε ἁμαρτίαν· νῦν δὲ λέγετε ὅτι βλέπομεν· ἡ οὖν ἁμαρτία ὑμῶν μένει, ενώ κατανοούμε ότι οι συγγραφείς δεν έχουν στην πραγματικότητα αντικρουόμενες γνώμες. Οι δίκαιοι είναι όσοι ήταν υπό τον Νόμο και πίστευαν στον ερχομό του Μεσσία αλλά και όσοι ακολούθησαν τον έμφυτο νόμο. Ο λόγος ο οποίος σώθηκαν οι Πατριάρχες είναι ο ίδιος λόγος που θα σωνόταν και κάποιοι που δεν ήταν Πατριάρχες ή Προφήτες, είχαν προπαρασκευαστεί από την επίγεια ζωή, είχαν κοινωνία με τον Θεό. Εφόσον το κήρυγμα του Χριστού στον Άδη χαρακτηρίζεται ως κήρυγμα και όχι ως αναγγελία, δηλαδή απλά μια ανακοίνωση σε ορισμένους ότι ήρθε η ώρα της ελευθερώσεως και καταργήσεως του θανάτου και στους άλλους ανακοίνωση της καταδίκης τους, ενώ ταυτόχρονα έχουμε και το λεχθέν περί κηρύγματος σε απειθήσαντες, ἀπειθήσασί ποτε, ὅτε ἀπεξεδέχετο ἡ τοῦ Θεοῦ μακροθυμία ἐν ἡμέραις Νῶε κατασκευαζομένης κιβωτοῦ η υπόθεση περί της εις Άδου καθόδου είναι η εξής:
1) Το ότι ο Χριστός κήρυξε και έσωσε όσους πίστεψαν στο κήρυγμα του, διαβάζουμε να υποστηρίζουν μεταξύ άλλων οι:
Κλήμης Αλεξανδρείας 150-205, Ει γουν ο Κύριος δι' ουδέν έτερον εις άδου κατήλθεν, η δια το ευαγγελίσασθαι, ώσπερ κατήλθεν. Δήλον που και τους εκτός νόμον γενομένους δια την της φωνής ιδιότητα ορθώς βεβιωκότας, ει και εν άδου έτυχον όντες και εν φρουρά, επακούσαντας της του Κυρίου φωνής, είτε και της αυθεντικής είτε και της δια των αποστόλων ενεργούσης, ή τάχος επιστραφήναι τε και πιστεύσαι. Ουχί και εν άδου η αυτή γέγονεν οικονομία; ίνα κακεί πάσαι αι ψυχαί, ακούσασαι του κυρήγματος, την μετάνοιαν ενδείξωνται, ή την κόλασιν δικαίαν είναι, δι ών ουκ επίστευσαν, ομολογήσωσι. Στρ. Βιβ. 6.
Ωριγένης 185-255, Ου δήπου φήσετε περί αυτου, ότι μη πείσας τους ώδε όντας, εστέλλετο εις άδου πείσων τους εκεί. Καν μη βούληται, τούτο φαμέν, ότι και εν σώματι ων ουκ ολίγους έπεισεν, αλλά τοσούτους, ως δια το πλήθος των πειθομένων επιβουλευθήναι αυτόν και γυμνή σώματος γενόμενος ψυχή, ταις γυμναίς σωμάτων ωμίλει ψυχαίς, επιστρέφων κακείνων τας βουλομένας προς αυτόν, η ας εώρα δι' ους ήδει αυτός λόγους επιτηδειοτέρας. Κατά Κέλσου 2,43.
Κύριλλος Αλεξανδρείας 378-444 καθάπερ ουν ομοτίμως πάσι τοις επί γής δια της ενσάρκου παρουσίας επεφώνει Χριστός, και οι πιστεύσαντες ωφελήθησαν· ούτω και δια της εις άδου καταβάσεως τους πιστεύοντας και επεγνωκότας αυτόν ηλευθέρωσε των του θανάτου δεσμών. MPG74,1013.
Αμμώνιος, ψιλή γαρ πίστις έσωσε τους εν άδη πιστεύσαντες. Και έστι μεν σαφές ανάγνωσμα εν ταις Καθολικαίς, ότι εκύρηξεν εν άδου τοις απειθήσασιν ανθρώποις, εκύρηξε δε ουχί μάτην, αλλ' ίνα τους πιστεύσαντας τω κυρήγματι λυτρώσηται. MPG85,1608
Γρηγόριος Α' Διάλογος 540-604, ο παντοδύναμος Κύριος μας και σωτήρας Ιησούς Χριστός κατέβηκε στον Άδη, έσωσε όλους όσους τον ομολόγησαν ως Θεό και τους ελευθέρωσε από τις οδύνες. Επιστολή 15 προς Γεώργιο πρεσβύτερο, MPL77,869.
Είναι ευκόλως εννοούμενο ότι ο Χριστός στον Άδη κήρυξε συγκεκριμένη διδασκαλία η οποία φυσικά δεν ήταν της μιας προτάσεως, αλλά είχε περιεχόμενο. Αυτό εννοούν όταν κάποιοι συγγραφείς λένε έσωσε όσους τον παραδέχτηκαν ως Θεό γιατί και η Γραφή λέγει ἐὰν ὁμολογήσῃς ἐν τῷ στόματί σου Κύριον Ἰησοῦν, καὶ πιστεύσῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου ὅτι ὁ Θεὸς αὐτὸν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν, σωθήσῃ· αλλά προφανώς και δεν θα δέχονταν οι Απόστολοι κάποιον που έλεγε τον Χριστό Κύριο αλλά το Άγιο Πνεύμα ανύπαρκτο.
Αναστάσιος Σιναΐτης, επίσκοπος Αντιοχείας (Anastasius I Sinaitae Episcopi Antiocheni), Προλαβών γαρ Ιωάννης ο Πρόδρομος εκήρυξε κακείσε τον Χριστόν, και άκουσον του αγίου Πέτρου λέγοντος περί Χριστού, ότι πορευθείς φησίν εκήρυξε και τοις εν Άδη πνεύμασι ποτέ απειθήσασιν και νυν φέρεται εις αρχαίας παραδόσεις, ότι τις σχολαστικός πολλά κατηράσατο τον Πλάτωνα τον φιλόσοφον. Φαίνεται ουν αυτώ καθ' ύπνους ο Πλάτων, λέγων, άνθρωπε, παύσαι του καταράσθαι με, σεαυτόν γαρ βλάπτεις, ότι μεν άνθρωπος αμαρτωλός γέγονα, ούκ αρνούμαι πλήν κατελθόντος του Χριστού εν τω άδη, όντως ουδείς επίστευσε προ εμού εις αυτόν. MPG89,764.
Επιφάνιος ; ο συγγραφέας πάντως του "Λόγος εις την θεόσωμον ταφήν του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού". Αυτός απορρίπτει την άποψη ότι όλοι σώθηκαν και λέει: Τι ουν; πάντας απλώς σώζει επιφανείς εν άδη Θεός· ουχί, αλλά κακεί τους πιστεύσαντας.
Ιωάννης Δαμασκηνός 676-749, Κάτεισιν εἰς ᾅδην ψυχὴ τεθεωμένη, ἵνα, ὥσπερ τοῖς ἐν γῇ ὁ τῆς δικαιοσύνης ἀνέτειλεν ἥλιος, οὕτω καὶ τοῖς ὑπὸ γῆν ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένοις ἐπιλάμψῃ τὸ φῶς· ἵνα, ὥσπερ τοῖς ἐν γῇ εὐηγγελίσατο εἰρήνην, αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, καὶ τοῖς πιστεύσασι γέγονεν αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου, τοῖς δὲ ἀπειθήσασιν ἔλεγχος ἀπιστίας, οὕτω καὶ τοῖς ἐν ᾅδου· Έκ. Ακριβής Ορθοδόξου Πίστεως.
Περί δε του φάναι τον Προφήτην, "Εν δε τω άδη τις εξομολογήσεται σοι" προειρήκαμεν, ως αι απειλαί μεν φρικώδεις του παντεπόπτου, νικά δε ταύτας η άφατος αυτού φιλανθρωπία. Και γαρ μετά το φάναι τον υποφήτην ταύτα, γέγονε πάντως εν τω άδη εξομολόγησις, εκείνων λέγω των εκεί πιστευσάντων εν τη σωτηρίω του Δεσπότου καθόδω. Ου γαρ απλώς έσωσε πάντας ο ζωοδότης, αλλ' ως είρηται, κακεί τους πιστεύσαντας. Πραγματεία του Ι. Δαμασκηνού: "περί των εν πίστη κεκοιμημένων όπως αι υπέρ αυτών γενόμεναι λειτουργίαι και ευποιίαι τούτους ονίσησιν".
2) Το ότι ο Χριστός έσωσε από τον Άδη τους Προφήτες, τους Πατριάρχες, τους Δίκαιους, διαβάζουμε σε συγγραφείς όπως οι
Τερτυλλιανός 155-240 ο Χριστός όταν πέθανε πέρασε τρεις ημέρες στην καρδιά της γης, Ματθ12,40. Αν και ο Χριστός είναι Θεός, εφόσον είναι και άνθρωπος πέθανε κατά την Γραφή και σύμφωνα με τις ίδιες Γραφές θάφτηκε. (παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφάς, καὶ ὅτι ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ τρίτη ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφάς). Σύμφωνα με τον νόμο του μένοντας στον Άδη με την μορφή και την κατάσταση ενός νεκρού, δεν ανέβηκε στους ουρανούς πριν κατεβεί στα κατώτατα μέρη της Γης ώστε εκεί να κάνει τους πατριάρχες και τους προφήτες μετόχους του εαυτού του. (ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι πορευθεὶς ἐκήρυξεν). Αφού έγινε αυτό πρέπει να υποθέσουμε ότι ότι ο Άδης είναι μια περιοχή κάτω από την γη και κρατά σε απόσταση αυτούς που είναι πολύ υπερήφανοι για να πιστέψουν ότι οι ψυχές των δικαίων αξίζουν μια θέση στην κάτω περιοχές. Αυτά τα άτομα που είναι μαθητές πάνω από τον διδάσκαλο και δούλοι πάνω από τον Κύριο (Οὐκ ἔστι μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον οὐδὲ δοῦλος ὑπὲρ τὸν κύριον αὐτοῦ) χωρίς αμφιβολία θα περιφρονήσουν και την ανάσταση αν πρέπει να την δεχθούν στον κόλπο Αβραάμ. De Anima, cap. 55
Ιπόλλυτος Ρώμης, 170 - 236 Ος επουρανίων, και επιγείων, και καταχθονίων βασιλεύς και κριτής πάντων αποδέδεικται· επουρανίων μεν, ότι Λόγος του Πατρός προ πάντων γεγενημένος ην· επιγείων δε, ότι άνθρωπος εν ανθρώποις εγεννήθη, αναπλάσσων δι' εαυτού τον Αδάμ· καταχθονίων δε, ότι και εν νεκροίς κατελογίσθη, ευαγγελιζόμενος τας των αγίων ψυχάς, δια θανάτου τον θάνατον νικών. MPG10,748
Ειρηναίος, 130-200 και για αυτόν τον λόγο ο Χριστός κατέβηκε στον Άδη διδάσκοντας και κηρύττοντας άφεση αμαρτιών σε αυτούς που θα τον πίστευαν. Όλοι όσοι τον πίστεψαν και είχαν ελπίδα προς αυτόν δηλαδή, οι Δίκαιοι, οι Προφήτες, οι Πατριάρχες.
Κύριλλος Ιεροσολύμων 313-386 προσέτρεχον οι άγιοι προφήται, και Μωυσής ο νομοθέτης, και Αβραάμ, και Ισαάκ, και Ιακώβ, Δαυίδ τε, και Σαμουήλ, και Ησαΐας, και ο Βαπτιστής Ιωάννης ο λέγων και μαρτυρών "συ ει ο ερχόμενος ή έτερον προσδοκώμεν"; Ελυτρούντο πάντες οι δίκαιοι, ους κατέπιεν ο θάνατος· έδει γαρ τον κηρυχθέντα βασιλέα των καλών κηρύκων γενέσθαι λυτρωτήν. Είτα έκαστος των δικαίων έλεγε· Που σου, θάνατε, το νίκος; που σου, άδη, το κέντρον; ελυτρώσατο γαρ ημάς ο νικοποιός. Κατήχησις 14,19. MPG33,849.
Επιφάνιος Κωνσταντίας 315-403 ο οποίος ίσως δεν είναι ο συγγραφέας του "Λόγος εἰς τὴν θεόσωμον ταφὴν τοῦ Κυρίου". Ο Κωνσταντίας στο Πανάριον αναφέρει: εργάσασθαι την εκεί των προκεκοιμημένων σωτηρίαν, φημί δε αγίων πατριαρχών. Κατά Αρειομανιτών. MPG42,308.
Προχωρώντας στις γνώμες των πρώτων Χριστιανών συγγραφέων θα δούμε ότι ο
Αυγουστίνος 354-430 παραδέχεται, όπως και όλοι, την κάθοδο του Χριστού στον Άδη με την ανθρώπινη ψυχή του και λέγει στον Επίσκοπο Ευώδιο: "ποιος λοιπόν, εκτός από κάποιον άπιστο, θα αρνηθεί ότι ο Χριστός πήγε στον Άδη;" απορρίπτει ως αιρετική την θέση ότι ο Χριστός τους έσωσε όλους ανεξαιρέτως λέει ότι εάν σώθηκαν όλοι θα ήταν χαρά για εμάς εάν μπορούσαμε να το αποδείξουμε, θεωρεί ότι οι Πατριάρχες οι Προφήτες οι δίκαιοι δεν ήταν στις ωδίνες της κολάσεως, (το διαμέρισμα στο οποίο ήταν ο πλούσιος), έτσι ο Χριστός κατέβηκε κήρυξε, και εκεί κάποιοι πίστεψαν κάποιοι όχι, για την γνώμη του Αυγουστίνου που προβληματίζεται δείτε την epistola CLXIV (επιστολή 164)
ενώ αποκλείοντας την τρίτη εξήγηση ο
Γρηγόριος Θεολόγος 329-390 παρατηρεί άν εἰς ᾅδου κατίῃ, συγκάτελθε. Γνῶθι καὶ τὰ ἐκεῖσε τοῦ Χριστοῦ μυστήρια, τίς ἡ οἰκονομία τῆς διπλῆς καταβάσεως, τίς ὁ λόγος· ἁπλῶς σώζει πάντας ἐπιφανεὶς, ἢ κακεῖ τοὺς πιστεύοντας. Λόγος με΄. Εἰς τὸ ἅγιον Πάσχα.
Τα λόγια του πατρός Γρηγορίου φέρει ο
Αναστάσιος Σιναΐτης (presbyteri Sinaitae) ως απόδειξη της δικής του γνώμης και λέει:
Πιστούται δε μου τα λεγόμενα ο της θεολογίας θεοφόρος Γρηγόριος, ούτω πως φάσκων περί της εν τω άδη Χριστού καταβάσεως εν τω λόγω τω εις το άγιον Πάσχα. Εάν εν σταυρώ Χριστός ανέρχεται συνάνελθε εάν εν τω άδη κατέρχεται συγκάτελθε. Γνώθι τα εκεί μυστήρια, την διπλήν κατάβασιν πάντας απλώς σώζει επιφανείς ή κακεί τους πιστεύοντας. Ιδού ου πάσας λέγει Γρηγόριος τας εν τω άδη ψυχάς σωθείσας αλλά μόνας τας Χριστώ πιστευσάσας εξ οικείας προαιρέσεως και θελήσεως. MPG89,1173.
τέλος θα δούμε ότι ο
Οικουμένιος σχολιάζει τον Γρηγόριο και ερμηνεύει: Οι γαρ έργοις αγαθοίς τον εαυτών κατά τον της ζωής αυτών χρόνο περιανθίσαντες βίον, ως ει και τότε τω κόσμω επεδήμησε Χριστός, μη αν απολειφθήναι του ζωοποιούντος αυτούς κηρύγματος, ούτοι και τότε δια της εις άδου του Κυρίου καθόδου, της σωτηρίας έτυχον, ως και Γρηγορίω τω θείω δοκεί, φησί γαρ ούτος, απλώς σώζει πάντας Χριστός επιφανείς; δηλονότι εν τω άδη ή κακεί τους πιστεύσοντας; Δια γαρ του Πιστεύοντας σημαίνει τους ούτω παρασκευακότας εαυτούς, ως ει και τότε παρεγένετο, πιστεύσοντας. Και ου μήμψεως τούτο. Ου γαρ αποκληρωτικώς η σωτηρία, επεί και τοις ζώσι πάσι γενόμενος, ου πάντας σώζει, ει μη μόνον τους πιστεύσοντας. Αλλά γαρ και της εκάστου προαιρέσεως έργον ην, το λογικόν γενόμενον μη αναισθήτως έχειν της του πεποιηκότος αγαθοδότου μεγαλοδωρεάς, αλλ' επάξιον εαυτόν παρέχειν της του δεδωκότος αγαθότητος. Το δε, απειθήσασιν, έθηκε, λύων αντίθεσιν τινά. Εικός γαρ τινα ερείν, Και τίνος άλλου κηρύξαντος προ Χριστού; Είτα επειθήσαντες κατεκρίθησαν; ήτοι κατακρίσεως άξιοι γεγόνασι οι προ του Χριστού; και έχων τούτο, ως και Παύλος, από των ενεσπαρμένων ημίν λογικών δυνάμεων απελέγξαι, ότι κριτικοί καλού και κακού γεγονότες, είτα μη το αγαθόν εργασάμενοι, άξιοι κατακρίσεως οι τοιούτοι, ου τούτο ποιεί, (κρείττονος γαρ τούτο λογισμού και φιλοσόφου, η κατά Ιουδαίων διάνοιαν) από δε της Γραφής την απείθειαν πιστούται, και ουκ από των χρόνων των Προφητών, αλλ' απ' αυτής σχεδόν της κοσμογονίας. MPG119,556 κ.ε.
Από όλα τα παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι ο Χριστός με την κατάβαση στον Άδη με την ανθρώπινη ψυχή του μας δείχνει ότι η σωτηρία δεν είναι αποτέλεσμα, τύχης ή αποτέλεσμα γραμμένου, δεν υπάρχει απόλυτος προορισμός, ούτε όλοι θα σωθούν, ούτε μερικοί θα κολαστούν αυτόματα και άλλοι θα πάνε στην Βασιλεία αυτόματα, εἶπεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· εἰ τυφλοὶ ἦτε, οὐκ ἂν εἴχετε ἁμαρτίαν· νῦν δὲ λέγετε ὅτι βλέπομεν· ἡ οὖν ἁμαρτία ὑμῶν μένει, ενώ κατανοούμε ότι οι συγγραφείς δεν έχουν στην πραγματικότητα αντικρουόμενες γνώμες. Οι δίκαιοι είναι όσοι ήταν υπό τον Νόμο και πίστευαν στον ερχομό του Μεσσία αλλά και όσοι ακολούθησαν τον έμφυτο νόμο. Ο λόγος ο οποίος σώθηκαν οι Πατριάρχες είναι ο ίδιος λόγος που θα σωνόταν και κάποιοι που δεν ήταν Πατριάρχες ή Προφήτες, είχαν προπαρασκευαστεί από την επίγεια ζωή, είχαν κοινωνία με τον Θεό. Εφόσον το κήρυγμα του Χριστού στον Άδη χαρακτηρίζεται ως κήρυγμα και όχι ως αναγγελία, δηλαδή απλά μια ανακοίνωση σε ορισμένους ότι ήρθε η ώρα της ελευθερώσεως και καταργήσεως του θανάτου και στους άλλους ανακοίνωση της καταδίκης τους, ενώ ταυτόχρονα έχουμε και το λεχθέν περί κηρύγματος σε απειθήσαντες, ἀπειθήσασί ποτε, ὅτε ἀπεξεδέχετο ἡ τοῦ Θεοῦ μακροθυμία ἐν ἡμέραις Νῶε κατασκευαζομένης κιβωτοῦ η υπόθεση περί της εις Άδου καθόδου είναι η εξής:
Ο Χριστός κήρυξε σε όλους τους απ' αιώνος νεκρούς και το κήρυγμα του είχε αποτέλεσμα στους ακροατές το ίδιο ως επί Γης. Είχε αποτέλεσμα σωτήριο σε αυτούς που δεν είχαν πεθάνει σε πώρωση και παγίωση προς το κακό.
Είναι διδακτικότατη για το θέμα η παραβολή του πλουσίου και του φτωχού Λαζάρου η οποία μας δείχνει και την συνέχεια της απιστίας στον Άδη των επί Γης αμετανοήτως αμαρτωλών και παγιωμένων προς το κακό.
Ο πλούσιος στον Άδη δεν δέχεται τα λεγόμενα του Αβραάμ με αποκορύφωμα την απάντηση "οὐχί, πάτερ Ἀβραάμ", όχι πάτερ Αβραάμ. Ο πλούσιος εν ζωή καταφρονούσε τον φτωχό και άσημο Λάζαρο ενώ τώρα στον Άδη με την προπαρασκευή της επίγειας ζωής περιφρονεί τον ίδιο τον γενάρχη Αβραάμ. Απιστεί και θέλει να γίνει το δικό του λες και ξέρει καλύτερα από τον Θεό που όρισε αυτόν τον τρόπο, δηλαδή μέσω των προφητών να καλέσει. Τι είπε ο προφητάναξ; Τα πάντα εν σοφία εποίησας. Η προσφώνηση πάτερ ακούγεται σαν κοροϊδία, γιατί πως γίνεται να τον αποκαλεί έτσι ενώ δεν τον αναγνώριζε ως πατέρα ώστε να ακολουθήσει τις διδαχές του ενώ επιπλέον του φέρνει και αντιρρήσεις;
Δείτε εδώ αναλυτικότερα περί μνημοσύνων και την ερμηνεία της φράσεως μέγα χάσμα.
Μήπως όμως η απαίτηση του φανταστικού πλουσίου δεν έγινε πράξη στην πραγματικότητα σε υπερθετικό βαθμό; Ο πλούσιος ζήτησε νεκρός να γυρίσει ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν πορευθῇ πρὸς αὐτούς αλλά ο Χριστός ανέστησε τον ίδιο τον Λάζαρο, όχι απλά έναν νεκρό που άλλοι θα βεβαίωναν ότι ήταν νεκρός και αναστήθηκε, αλλά ο Χριστός ανασταίνει αυτόν που ήξεραν οι ίδιοι οι Φαρισαίοι ότι πέθανε. Μεγάλη η φιλανθρωπία του Χριστού και η θέληση του για να σώσει αλλά οι πωρωμένοι Φαρισαίοι όχι μόνο δεν πίστεψαν αυτόν που ήρθε εκ νεκρών αλλά ζητούσαν και να σκοτώσουν τον Λάζαρο.
Η παραβολή φαινομενικά τελειώνει απότομα με την απάντηση του Αβραάμ, εἶπε δὲ αὐτῷ· εἰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν οὐκ ἀκούουσιν, οὐδὲ ἐάν τις ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ πεισθήσονται αλλά στην πραγματικότητα συνεχίζεται με την ανάσταση του Λαζάρου με την απιστία των Φαρισαίων και κάνει κύκλο και μας φέρνει στο ἀπέθανε δὲ καὶ ὁ πλούσιος καὶ ἐτάφη διδάσκοντας μας ότι η προπαρασκευή του πλουσίου και ο αυτοπροορισμός του μακράν του Θεού έχει γίνει από την Γη. Στον Άδη κουβαλάει την φιλαυτία, την ασπλαχνία, την σκληρότητα, την απιστία του στον Θεό και στο σχέδιο του για το πως θα αποκαλυφθεί και θα οδηγήσει τον άνθρωπο προς Αυτόν. Θα μπορούσε να ειπωθεί, απέθανε δε Φαρισαίος (δηλαδή ενσυνειδήτως απειθής) και ετάφη, απέθανε δε άσπλαχνος και ετάφη, απέθανε δε ανελεήμων και ετάφη, απέθανε δε σκληρός τη καρδία και ετάφη, και εν τω Άδη επάρας τους οφθαλμούς αυτού είπεν "ουχί Ιησού". Στην Γη ενώ ο ένας έβλεπε τα θαύματα και πίστευε, ο άλλος που ήταν ακριβώς δίπλα απιστούσε. Άριστα μας το δίνει το θαύμα της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού και οι αποκρίσεις Ιησού τυφλού και Φαρισαίων. "Έλεγαν τότε μερικοί από τους Φαρισαίους: Δεν είναι από το Θεό αυτός ο άνθρωπος, γιατί το Σάββατο δεν τηρεί. Άλλοι όμως έλεγαν: Πώς μπορεί άνθρωπος αμαρτωλός να κάνει τέτοια θαυματουργικά σημεία;. Και υπήρχε σχίσμα ανάμεσά τους .... Εσύ είσαι μαθητής εκείνου, εμείς όμως είμαστε μαθητές του Μωυσή. Εμείς ξέρουμε ότι στο Μωυσή έχει μιλήσει ο Θεός, αλλά αυτός δεν ξέρουμε από πού είναι. Αποκρίθηκε ο άνθρωπος και τους είπε: Σ’ αυτό βρίσκεται πράγματι το θαυμαστό σημείο, εσείς δεν ξέρετε από πού είναι, και όμως μου άνοιξε τα μάτια." Οι Φαρισαίοι βλέπουν το πρωτοφανές θαύμα δημιουργίας οφθαλμού όμως όχι μόνο δεν θέλουν να δουν, αλλά επιπλέον κλείνουν πεισματικά τα μάτια και ούτε θέλουν να ακούν για τον Ιησού την διδασκαλία και τα θαύματα του. Δηλαδή ασχέτως εάν ήταν απειθείς στον Νόμο, δεν ερευνούν καλή τη πίστη περί του Ιησού όπως άλλοι του Συνεδρίου, αλλά πετάνε έξω τον πρώην τυφλό. Έχουν παγίωση προς το κακό.
Για το θέμα ο
Χρυσόστομος μας λέει: και γαρ σοι νόμος εδόθη γραπτός, κακείνοις νόμος φυσικός, και ουδέν έλαττον είχον, ει γε εβούλοντο, αλλά και νικάν ηδύναντο. MPG60,447
Ιωάννης Δαμασκηνός: Τινές γουν φασί τους προπεπιστευκότας, οι τινές εισι πατέρες και προφήται, Κριταί, βασιλείς συν αυτοίς, και τοπάρχαι. Και τινές άλλοι του λαού των Εβραίων ευαρίθμητοι και πρόδηλοι τος πάσιν. (Μερικοί λένε ότι έσωσε τους πιστέψαντες πριν πεθάνουν, και είναι αυτοί οι Πατέρες και οι Προφήτες, οι Κριτές και μαζί μ’ αυτούς οι Βασιλείς και οι τοπάρχες. Και μερικοί άλλοι από το λαό των Εβραίων, ολιγάριθμοι και πασίγνωστοι σ’ όλους). Ημείς δε προς ταύτα αντερούμεν, τοις δοξάζουσιν ώδε, ως ούτε δώρον, ούτε θαυμαστόν, και παράδοξον τούτο, το σώσαι Χριστόν τους πεπιστευκότας.
Επεί κριτής δίκαιος υπάρχει μόνος και πας ο τούτω πιστεύσας ουκ ολείται. Έδει τοιγαρούν τούτους σωθήναι πάντας και των μεν άδου δεσμών απαλλαγήναι, τη καταβάσει του Θεού και Δεσπότου ο και γέγονε τη τούτου προμηθεία οι δε γε χάριν φιλανθρωπίας μόνης σωθέντες υπάρχουσι, ως οίμαι, πάντες, όσοι τον βίον καθαρότατον είχον και πάσαν πράξιν αρίστην επετέλουν. Ισχνώς βιούντες εγκρατώς και σωφρόνως τη δε πίστιν ακραιφνή τε και θείαν ου κατέλαβον μη γυμνασθέντες όλως αλλ΄αδίδακτοι μείναντες το παράπαν. (Εκείνοι που σώθηκαν μόνο εξαιτίας της φιλανθρωπίας, είναι, όπως νομίζω, όλοι όσοι είχαν ακηλίδωτη ζωή και εκτελούσαν κάθε άριστη πράξη. Ενώ ζούσαν με λιτότητα, εγκράτεια και σωφροσύνη, δεν έφτασαν την καθαρή και θεϊκή πίστη, ούτε ασκήθηκαν καθόλου σ’ αυτήν, αλλά έμειναν τελείως αδίδακτοι).
Του μακαρίου Ιωάννου Δαμασκηνού "περί των εν πίστη κεκοιμημένων όπως αι υπέρ αυτών γενόμεναι λειτουργίαι και ευποιίαι τούτους ονίσησιν".
3) Όσο αφορά την σωτηρία όλων των εν τω Άδη χωρίς προϋποθέσεις αυτή η άποψη είναι καταδικασμένη γενικώς.
Οι διάφορες φράσεις των συγγραφέων οι οποίες φαίνονται και εδώ με την πρώτη ανάγνωση να μιλάνε για ελευθέρωση όλων των νεκρών ανεξαιρέτως και ερήμωση του Άδη δεν έχουν νόημα Οικουμενιστικό, αλλά ομοιάζουν με τον στίχο του Χριστός ανέστη "εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος", σε όσους βρίσκονταν σε τάφους, είτε φυσικούς είτε πνευματικούς, χάρισε την αληθινή ζωή.
Όταν λοιπόν ο Ιωάννης Χρυσόστομος λέγει εαν "τους έμπροσθεν άπαντας απήλλαξε γεέννης, πως φησίν ανεκτότερον έσται γη Σοδόμων και Γομόρρων;" MPG57,416 και αλλού αναφέρει ότι ο Άδης έμεινε άδειος, "και συνέκλασε τας θύρας, συνέτριψε τους μοχλούς, επέστη τω άδη, έρημον αυτού την φυλακήν εποίησεν άπασαν και τον δεσμοφύλακα λαβών δεδεμένον, ούτως ημίν επανήλθεν. Ο τύραννος αιχμάλωτος ήγετο, ο ισχυρός δεδεμένος ο θάνατος αυτός ρίψας τα όπλα, γυμνός προς τους πόδας του βασιλέως έδραμεν." MPG49,396 δεν εννοεί ότι ο Χριστός ελευθέρωσε όλους τους νεκρούς ούτε παλινωδεί.
Παρομοίως όταν ο Γρηγόριος Θεολόγος έχει πει το "ἁπλῶς σώζει πάντας ἐπιφανεὶς, ἢ κακεῖ τοὺς πιστεύοντας" και τώρα λέγει ότι πάντες λύθηκαν από τα δεσμά, "γίγνετο δε θνητός Θεός άφθιτος, εις ο και πάντας Ταρταρέων μογέοντας υφ' άιματι λύσατο δεσμών." MPG37,517 δεν εννοεί ότι ο Χριστός ελευθέρωσε όλους τους νεκρούς ούτε παλινωδεί.
Όταν λοιπόν ο Μέγας Αθανάσιος λέγει "εν άδου πορευθείς, και τοις εκεί πνεύμασιν εκήρυξεν, απείθησασί ποτέ" MPG27,293 και μετά παρατηρεί ότι όλοι οι πεπεδημένοι ελευθερώθηκαν "είτα εκβληθείς ο άθλιος απο του άδου, καθήμενος παρά τας πύλας, θεωρεί εξαγομένους πάντας τους πεπεδημένους, τη του Σωτήρος ανδρεία" MPG28,229 δεν εννοεί ότι ο Χριστός τους έσωσε όλους ανεξαιρέτως ούτε παλινωδεί.
Παρομοίως όταν ο Κύριλλος Αλεξανδρείας έχει πει "δια της εις Άδου καταβάσεως τους πιστεύοντας και επεγνωκότας αυτόν ηλευθέρωσε των του θανάτου δεσμών" και μετά αναφέρει ότι στον Άδη έμεινε μόνο ο Διάβολος και κανείς άνθρωπος "όλον γαρ ευθύς σκυλεύσας τον άδην και τα αφύκτους τοις των κεκοιμημένων πνεύμασιν αναπετάσας πύλας, έρημον τε και μόνον αφείς εκείσε τον διάβολον ανέστη τριήμερος λύσας τας ωδίνας του θανάτου" MPG77,552 δεν εννοεί ότι ο Χριστός τους έσωσε όλους ούτε παλινωδεί, αλλά τα συγκεκριμένα λεγόμενα των πατέρων έχουν εκφραστικό σχήμα υπερβολής, έναν λυρισμό, είναι όπως όταν λέμε εμείς σήμερα, σε όσους βρίσκονταν σε τάφους χάρισε την αληθινή ζωή, εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος ή όταν λέμε Σταυρῶ προσηλωθείς, ἑκουσίως Οἰκτίρμον, ἐν μνήματι τεθείς, ὡς θνητὸς Ζωοδότα, τὸ κράτος συνέτριψας, Δυνατὲ τῶ θανάτω σου, σὲ γὰρ ἔφριξαν, οἱ πυλωροὶ οἱ τοῦ Ἄδου, σὺ συνήγειρας, τοὺς ἀπ' αἰῶνος θανέντας, ὡς μόνος φιλάνθρωπος
το οποίο δεν σημαίνει ότι πιστεύουμε ότι όλοι ο νεκροί σώθηκαν και απ' αιώνος θανέντες εννοούνται οι δίκαιοι, αυτοί που πίστεψαν στο κήρυγμα του Ιησού.
Έτσι με όλα τα παραπάνω έχουμε πολύ σημαντικά συμπεράσματα.
➤ Την βεβαίωση της υπάρξεως ψυχής και την εμφανή αποστασία των αιρετικών από την διδασκαλία της Βίβλου. Η ψυχή όχι μόνο υπάρχει αλλά έχει πλήρη αυτοσυνειδησία.
Μήπως όμως η απαίτηση του φανταστικού πλουσίου δεν έγινε πράξη στην πραγματικότητα σε υπερθετικό βαθμό; Ο πλούσιος ζήτησε νεκρός να γυρίσει ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν πορευθῇ πρὸς αὐτούς αλλά ο Χριστός ανέστησε τον ίδιο τον Λάζαρο, όχι απλά έναν νεκρό που άλλοι θα βεβαίωναν ότι ήταν νεκρός και αναστήθηκε, αλλά ο Χριστός ανασταίνει αυτόν που ήξεραν οι ίδιοι οι Φαρισαίοι ότι πέθανε. Μεγάλη η φιλανθρωπία του Χριστού και η θέληση του για να σώσει αλλά οι πωρωμένοι Φαρισαίοι όχι μόνο δεν πίστεψαν αυτόν που ήρθε εκ νεκρών αλλά ζητούσαν και να σκοτώσουν τον Λάζαρο.
Η παραβολή φαινομενικά τελειώνει απότομα με την απάντηση του Αβραάμ, εἶπε δὲ αὐτῷ· εἰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν οὐκ ἀκούουσιν, οὐδὲ ἐάν τις ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ πεισθήσονται αλλά στην πραγματικότητα συνεχίζεται με την ανάσταση του Λαζάρου με την απιστία των Φαρισαίων και κάνει κύκλο και μας φέρνει στο ἀπέθανε δὲ καὶ ὁ πλούσιος καὶ ἐτάφη διδάσκοντας μας ότι η προπαρασκευή του πλουσίου και ο αυτοπροορισμός του μακράν του Θεού έχει γίνει από την Γη. Στον Άδη κουβαλάει την φιλαυτία, την ασπλαχνία, την σκληρότητα, την απιστία του στον Θεό και στο σχέδιο του για το πως θα αποκαλυφθεί και θα οδηγήσει τον άνθρωπο προς Αυτόν. Θα μπορούσε να ειπωθεί, απέθανε δε Φαρισαίος (δηλαδή ενσυνειδήτως απειθής) και ετάφη, απέθανε δε άσπλαχνος και ετάφη, απέθανε δε ανελεήμων και ετάφη, απέθανε δε σκληρός τη καρδία και ετάφη, και εν τω Άδη επάρας τους οφθαλμούς αυτού είπεν "ουχί Ιησού". Στην Γη ενώ ο ένας έβλεπε τα θαύματα και πίστευε, ο άλλος που ήταν ακριβώς δίπλα απιστούσε. Άριστα μας το δίνει το θαύμα της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού και οι αποκρίσεις Ιησού τυφλού και Φαρισαίων. "Έλεγαν τότε μερικοί από τους Φαρισαίους: Δεν είναι από το Θεό αυτός ο άνθρωπος, γιατί το Σάββατο δεν τηρεί. Άλλοι όμως έλεγαν: Πώς μπορεί άνθρωπος αμαρτωλός να κάνει τέτοια θαυματουργικά σημεία;. Και υπήρχε σχίσμα ανάμεσά τους .... Εσύ είσαι μαθητής εκείνου, εμείς όμως είμαστε μαθητές του Μωυσή. Εμείς ξέρουμε ότι στο Μωυσή έχει μιλήσει ο Θεός, αλλά αυτός δεν ξέρουμε από πού είναι. Αποκρίθηκε ο άνθρωπος και τους είπε: Σ’ αυτό βρίσκεται πράγματι το θαυμαστό σημείο, εσείς δεν ξέρετε από πού είναι, και όμως μου άνοιξε τα μάτια." Οι Φαρισαίοι βλέπουν το πρωτοφανές θαύμα δημιουργίας οφθαλμού όμως όχι μόνο δεν θέλουν να δουν, αλλά επιπλέον κλείνουν πεισματικά τα μάτια και ούτε θέλουν να ακούν για τον Ιησού την διδασκαλία και τα θαύματα του. Δηλαδή ασχέτως εάν ήταν απειθείς στον Νόμο, δεν ερευνούν καλή τη πίστη περί του Ιησού όπως άλλοι του Συνεδρίου, αλλά πετάνε έξω τον πρώην τυφλό. Έχουν παγίωση προς το κακό.
Για το θέμα ο
Χρυσόστομος μας λέει: και γαρ σοι νόμος εδόθη γραπτός, κακείνοις νόμος φυσικός, και ουδέν έλαττον είχον, ει γε εβούλοντο, αλλά και νικάν ηδύναντο. MPG60,447
Ιωάννης Δαμασκηνός: Τινές γουν φασί τους προπεπιστευκότας, οι τινές εισι πατέρες και προφήται, Κριταί, βασιλείς συν αυτοίς, και τοπάρχαι. Και τινές άλλοι του λαού των Εβραίων ευαρίθμητοι και πρόδηλοι τος πάσιν. (Μερικοί λένε ότι έσωσε τους πιστέψαντες πριν πεθάνουν, και είναι αυτοί οι Πατέρες και οι Προφήτες, οι Κριτές και μαζί μ’ αυτούς οι Βασιλείς και οι τοπάρχες. Και μερικοί άλλοι από το λαό των Εβραίων, ολιγάριθμοι και πασίγνωστοι σ’ όλους). Ημείς δε προς ταύτα αντερούμεν, τοις δοξάζουσιν ώδε, ως ούτε δώρον, ούτε θαυμαστόν, και παράδοξον τούτο, το σώσαι Χριστόν τους πεπιστευκότας.
Επεί κριτής δίκαιος υπάρχει μόνος και πας ο τούτω πιστεύσας ουκ ολείται. Έδει τοιγαρούν τούτους σωθήναι πάντας και των μεν άδου δεσμών απαλλαγήναι, τη καταβάσει του Θεού και Δεσπότου ο και γέγονε τη τούτου προμηθεία οι δε γε χάριν φιλανθρωπίας μόνης σωθέντες υπάρχουσι, ως οίμαι, πάντες, όσοι τον βίον καθαρότατον είχον και πάσαν πράξιν αρίστην επετέλουν. Ισχνώς βιούντες εγκρατώς και σωφρόνως τη δε πίστιν ακραιφνή τε και θείαν ου κατέλαβον μη γυμνασθέντες όλως αλλ΄αδίδακτοι μείναντες το παράπαν. (Εκείνοι που σώθηκαν μόνο εξαιτίας της φιλανθρωπίας, είναι, όπως νομίζω, όλοι όσοι είχαν ακηλίδωτη ζωή και εκτελούσαν κάθε άριστη πράξη. Ενώ ζούσαν με λιτότητα, εγκράτεια και σωφροσύνη, δεν έφτασαν την καθαρή και θεϊκή πίστη, ούτε ασκήθηκαν καθόλου σ’ αυτήν, αλλά έμειναν τελείως αδίδακτοι).
Του μακαρίου Ιωάννου Δαμασκηνού "περί των εν πίστη κεκοιμημένων όπως αι υπέρ αυτών γενόμεναι λειτουργίαι και ευποιίαι τούτους ονίσησιν".
3) Όσο αφορά την σωτηρία όλων των εν τω Άδη χωρίς προϋποθέσεις αυτή η άποψη είναι καταδικασμένη γενικώς.
Οι διάφορες φράσεις των συγγραφέων οι οποίες φαίνονται και εδώ με την πρώτη ανάγνωση να μιλάνε για ελευθέρωση όλων των νεκρών ανεξαιρέτως και ερήμωση του Άδη δεν έχουν νόημα Οικουμενιστικό, αλλά ομοιάζουν με τον στίχο του Χριστός ανέστη "εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος", σε όσους βρίσκονταν σε τάφους, είτε φυσικούς είτε πνευματικούς, χάρισε την αληθινή ζωή.
Όταν λοιπόν ο Ιωάννης Χρυσόστομος λέγει εαν "τους έμπροσθεν άπαντας απήλλαξε γεέννης, πως φησίν ανεκτότερον έσται γη Σοδόμων και Γομόρρων;" MPG57,416 και αλλού αναφέρει ότι ο Άδης έμεινε άδειος, "και συνέκλασε τας θύρας, συνέτριψε τους μοχλούς, επέστη τω άδη, έρημον αυτού την φυλακήν εποίησεν άπασαν και τον δεσμοφύλακα λαβών δεδεμένον, ούτως ημίν επανήλθεν. Ο τύραννος αιχμάλωτος ήγετο, ο ισχυρός δεδεμένος ο θάνατος αυτός ρίψας τα όπλα, γυμνός προς τους πόδας του βασιλέως έδραμεν." MPG49,396 δεν εννοεί ότι ο Χριστός ελευθέρωσε όλους τους νεκρούς ούτε παλινωδεί.
Παρομοίως όταν ο Γρηγόριος Θεολόγος έχει πει το "ἁπλῶς σώζει πάντας ἐπιφανεὶς, ἢ κακεῖ τοὺς πιστεύοντας" και τώρα λέγει ότι πάντες λύθηκαν από τα δεσμά, "γίγνετο δε θνητός Θεός άφθιτος, εις ο και πάντας Ταρταρέων μογέοντας υφ' άιματι λύσατο δεσμών." MPG37,517 δεν εννοεί ότι ο Χριστός ελευθέρωσε όλους τους νεκρούς ούτε παλινωδεί.
Όταν λοιπόν ο Μέγας Αθανάσιος λέγει "εν άδου πορευθείς, και τοις εκεί πνεύμασιν εκήρυξεν, απείθησασί ποτέ" MPG27,293 και μετά παρατηρεί ότι όλοι οι πεπεδημένοι ελευθερώθηκαν "είτα εκβληθείς ο άθλιος απο του άδου, καθήμενος παρά τας πύλας, θεωρεί εξαγομένους πάντας τους πεπεδημένους, τη του Σωτήρος ανδρεία" MPG28,229 δεν εννοεί ότι ο Χριστός τους έσωσε όλους ανεξαιρέτως ούτε παλινωδεί.
Παρομοίως όταν ο Κύριλλος Αλεξανδρείας έχει πει "δια της εις Άδου καταβάσεως τους πιστεύοντας και επεγνωκότας αυτόν ηλευθέρωσε των του θανάτου δεσμών" και μετά αναφέρει ότι στον Άδη έμεινε μόνο ο Διάβολος και κανείς άνθρωπος "όλον γαρ ευθύς σκυλεύσας τον άδην και τα αφύκτους τοις των κεκοιμημένων πνεύμασιν αναπετάσας πύλας, έρημον τε και μόνον αφείς εκείσε τον διάβολον ανέστη τριήμερος λύσας τας ωδίνας του θανάτου" MPG77,552 δεν εννοεί ότι ο Χριστός τους έσωσε όλους ούτε παλινωδεί, αλλά τα συγκεκριμένα λεγόμενα των πατέρων έχουν εκφραστικό σχήμα υπερβολής, έναν λυρισμό, είναι όπως όταν λέμε εμείς σήμερα, σε όσους βρίσκονταν σε τάφους χάρισε την αληθινή ζωή, εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος ή όταν λέμε Σταυρῶ προσηλωθείς, ἑκουσίως Οἰκτίρμον, ἐν μνήματι τεθείς, ὡς θνητὸς Ζωοδότα, τὸ κράτος συνέτριψας, Δυνατὲ τῶ θανάτω σου, σὲ γὰρ ἔφριξαν, οἱ πυλωροὶ οἱ τοῦ Ἄδου, σὺ συνήγειρας, τοὺς ἀπ' αἰῶνος θανέντας, ὡς μόνος φιλάνθρωπος
το οποίο δεν σημαίνει ότι πιστεύουμε ότι όλοι ο νεκροί σώθηκαν και απ' αιώνος θανέντες εννοούνται οι δίκαιοι, αυτοί που πίστεψαν στο κήρυγμα του Ιησού.
Έτσι με όλα τα παραπάνω έχουμε πολύ σημαντικά συμπεράσματα.
➤ Την βεβαίωση της υπάρξεως ψυχής και την εμφανή αποστασία των αιρετικών από την διδασκαλία της Βίβλου. Η ψυχή όχι μόνο υπάρχει αλλά έχει πλήρη αυτοσυνειδησία.
➤ Την βεβαίωση ότι η πρώτη Εκκλησία πίστευε ότι οι νεκροί έχουν συνείδηση και δεν είναι σε κώμα. Για να ακούσουν το μήνυμα του Ιησού πρέπει να είναι σε εγρήγορση.
➤ Την βεβαίωση της ωφέλειας των μνημοσύνων. Υπάρχει αλλαγή καταστάσεως πέραν του τάφου, όχι ριζική, και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μη αμετανοησία. Ενώ η Γραφή λέγει ἡ γὰρ κρίσις ἀνέλεος τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος· Ιακ.2,13 βλέπουμε τον Αβραάμ να προσφέρει την μοναδική βοήθεια που μπορεί να λάβει ο πλούσιος και μάλιστα όχι μετά απο παράκληση δίκαιου του οποίου "η δέηση έχει πολύ ισχύ" αλλά απο τον ίδιο τον πλούσιο. Έτσι θα μπορούσαμε με πλήρη βεβαιότητα να πούμε ότι τα μνημόσυνα ωφελούν όλους, ακόμη και τους πωρωμένους κολασμένους, βρίσκουν κάποια ανακούφιση, αυτή που μπορούν να λάβουν, αλλά δυστυχώς αυτοί δεν γίνεται να φύγουν από την κόλαση. Επομένως το Ιακ.2,13 κάνει αναφορά για την τελική κρίση.
Ενώ στα υπόλοιπα υπάρχει αντιστροφή της επίγειας καταστάσεως πλουσίου και Λαζάρου, ο Αβραάμ δεν αγνοεί τον πλούσιο αφήνοντας τον να βασανίζεται μόνος, μοναξιά και πόνος το χειρότερο. Είναι η μοναδική μη αντιστροφή καταστάσεως, δεν τον αγνοεί όπως αγνοήθηκε ο Λάζαρος απο αυτόν και τους συνδαιτυμόνες του, αλλά αφενός μιλάει στον πλούσιο αφετέρου του απαντάει σαν να ήταν πραγματικά παιδί του. Δηλαδή του προσφέρει ανακούφιση, αυτήν που είναι ικανός να λάβει.
Βλέπουμε όμως και κάτι άλλο.
➤Παρατηρούμε την απόρριψη και καταδίκη από τους Πατέρες διαφόρων θεωριών που διατείνονται ότι όλοι τον ίδιο Θεό πιστεύουμε και δεν παίζει ρόλο πως τον αποκαλούμε, ότι δεν παίζουν σημασία τα δόγματα, ότι υπάρχει μέρος της αλήθειας σε όλες τις Εκκλησίες, ότι το σώμα του Χριστού έχει κλάδους ή ότι αναπνέει με δύο πνεύμονες.
Η ανθρώπινη ψυχή του Ιησού κατέβηκε στον Άδη, υπήρξε και υπάρχει για όλους η κατάλληλη πρόνοια, αλλά είτε Πατριάρχης είτε Προφήτης είτε απλά Δίκαιος, απαιτήθηκε ταυτόχρονα η παραδοχή διδασκαλίας, συγκεκριμένης διδασκαλίας, για την σωτηρία.
Και δεν θα έσωσε ο Χριστός στον Άδη αυτόν που μελέτησε την διδασκαλία, αλλά του είπε ότι εκπορεύεται και από εκείνον το Άγιο Πνεύμα, ούτε θα έσωσε αυτόν που μελέτησε την διδασκαλία ότι είναι Θεός αλλά τον αποκάλεσε αρχάγγελο Μιχαήλ, ούτε έσωσε αυτόν που διάβασε αλλά δεν παραδέχτηκε την ειδική ιεροσύνη και την θυσία της Θείας Ευχαριστίας.
Πριν παρουσιαστούν τα λεχθέντα των πρώτων Χριστιανών πρέπει να πούμε ότι το θέμα κάθοδος στον Άδη όπως τα εσχατολογικά και ο Αντίχριστος είναι θέματα στα οποία δεν ρίχνει άπλετο φως η Γραφή και ο λόγος είναι ο ίδιος. Τον Χριστιανό δεν τον ενδιαφέρει τα μέγιστα το τι επακριβώς έκανε ο Χριστός στον Άδη ή καθόλου δεν τον ενδιαφέρει ποιο έτος θα έλθει, ο Αντίχριστος, η Β Παρουσία, ο τάδε πόλεμος, αλλά τον ενδιαφέρει τα μέγιστα το "γρηγορείτε" και η σταθερότητα στην τήρηση των εντολών.
Φυσικά δεν είναι κατακριτέα η ενημερωτική έρευνα αλλά η μανιώδης ενασχόληση.
Θέλει προσοχή γιατί μπορεί από τα δύο θέματα να απασχολούμαστε με το πότε θα δούμε τον Αντίχριστο, που είναι πιασάρικο θέμα, αλλά στο τέλος να δούμε τον Άδη, ο οποίος σημειωτέον ότι τώρα δεν έχει την ίδια σύνθεση κατοίκων όπως πριν.
Ας μην μας ενδιαφέρουν με την κακή έννοια διάφορα τέτοια θέματα και ας ακολουθούμε τον Χριστό που είπε, τί πρὸς σέ; σὺ ἀκολούθει μοι.
Δηλαδή, τι σε ενδιαφέρει τι θα κάνω με.....; Εσύ ακολούθησε με.
Σε αυτό το σημείο θα ξεκινήσουν οι μαρτυρίες κάποιων συγγραφέων περί του θέματος.
Ο την ανάστασιν διδούς τώ γένει τών ανθρώπων ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη έφριξαν τούτον οι άρχοντες τού Άδου, καί επήρθησαν πύλαι οδυνηραί, εισελήλυθε γάρ ο Βασιλεύς τής δόξης, Χριστός, λέγων τοίς εν δεσμοίς, Εξέλθετε, καί τοίς εν τώ σκότει, Ανακαλύπτεσθε.
Ύμνος ο οποίος βασίζεται στον Ησαΐα, στίχοι 49,9 - 53,7 και στην ερμηνεία που δίδει η πρώτη εκκλησία σε αυτόν.
Οὕτως λέγει Κύριος· καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου καὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐβοήθησά σοι καὶ ἔπλασά σε καὶ ἔδωκά σε εἰς διαθήκην ἐθνῶν τοῦ καταστῆσαι τὴν γῆν καὶ κληρονομῆσαι κληρονομίας ἐρήμους, λέγοντα τοῖς ἐν δεσμοῖς· ἐξέλθετε, καὶ τοῖς ἐν τῷ σκότει· ἀνακαλυφθῆναι. Ησαΐας 49,8-9
Καὶ αὐτὸς διὰ τὸ κεκακῶσθαι οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ· ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα. Ησαΐας 53,7
Ιγνάτιος, ; - 117
Πολύκαρπος Σμύρνης, 69 - 155
Συνεχάρην ὑμῖν μεγάλως ἐν τῷ κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ, δεξαμένοις τὰ μιμήματα τῆς ἀληθοῦς ἀγάπης καὶ προπέμψασιν, ὡς ἐπέβαλεν ὑμῖν, τοὺς ἐνειλημένους τοῖς ἁγιοπρεπέσιν δεσμοῖς, ἅτινά ἐστιν διαδήματα τῶν ἀληθῶς ὑπὸ Θεοῦ καὶ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ἐκλελεγμένων· καὶ ὅτι ἡ βεβαία τῆς πίστεως ὑμῶν ῥίζα, ἐξ ἀρχαίων καταγγελλομένη χρόνων, μέχρι νῦν διαμένει καὶ καρποφορεῖ εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ὃς ὑπέμεινεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἕως θανάτου κατανῆσαι, ὃν ἤγειρεν ὁ Θεός, λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ ᾅδου· MPG5,1006
Εἰ οὖν οἱ ἐν παλαιοῖς πράγμασιν ἀναστραφέντες εἰς καινότητα ἐλπίδος ἦλθον, μηκέτι σαββατίζοντες, ἀλλὰ κατὰ κυριακὴν ζῶντες, ἐν ᾗ καὶ ἡ ζωὴ ἡμῶν ἀνέτειλεν δι ̓ αὐτοῦ καὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ὅν τινες ἀρνοῦνται, δι ̓ οὗ μυστηρίου ἐλάβομεν τὸ πιστεύειν, καὶ διὰ τοῦτο ὑπομένομεν, ἵνα εὑρεθῶμεν μαθηταὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ μόνου διδασκάλου ἡμῶν· πῶς ἡμεῖς δυνησόμεθα ζῆσαι χωρὶς αὐτοῦ, οὗ καὶ οἱ προφῆται μαθηταὶ ὄντες τῷ· πνεύματι ὡς διδάσκαλον αὐτὸν προσεδόκων; καὶ διὰ τοῦτο, ὃν δικαίως ἀνέμενον, παρὼν ἤγειρεν αὐτοὺς ἐκ νεκρῶν.
Σχόλιο: Ο Πολύκαρπος αναφέροντας το Πράξεις 2,24 ὃν ὁ Θεὸς ἀνέστησε λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ θανάτου, καθότι οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ᾿ αὐτοῦ υπονοεί την εις Άδου κάθοδο.
Ιουστίνος, 103 - 165
Μὴ ὡς ἐγὼ βούλομαι, ἀλλ' ὡς σὺ θέλεις· δηλῶν διὰ τούτων ὅτι ἀληθῶς παθητὸς ἄνθρωπος γεγένηται ἀλλ' ἵνα μή τις λέγῃ· Ἠγνόει οὖν ὅτι μέλλει πάσχειν· ἐπάγει ἐν τῷ ψαλμῷ εὐθύς· Καὶ οὐκ εἰς ἄνοιαν ἐμοί. ὅνπερ τρόπον οὐδὲ τῷ θεῷ εἰς ἄνοιαν ἦν τὸ ἐρωτᾶν τὸν Ἀδὰμ ποῦ ἐστιν, οὐδὲ τὸν Κάϊν ποῦ Ἅβελ, ἀλλ' εἰς τὸ ἕκαστον ἐλέγξαι ὁποῖός ἐστι, καὶ εἰς ἡμᾶς τὴν γνῶσιν πάντων διὰ τοῦ ἀναγραφῆναι ἐλθεῖν, καὶ οὕτως ἐσήμαινεν οὐκ εἰς ἄνοιαν τὴν ἑαυτοῦ ἀλλὰ τῶν νομιζόντων μὴ εἶναι αὐτὸν Χριστόν, ἀλλ' ἡγουμένων θανατώσειν αὐτὸν καὶ ὡς κοινὸν ἄνθρωπον ἐν ᾅδου μένειν.Έμνήσθη δε κύριος ό θεός άγιος Ισραήλ των νεκρών αύτού, των κεκοιμημένων εις γην χώματος, και κατέβη προς αυτούς εύαγγελίσασθαι αύτοίς το σωτήριον αυτού.
Μελίτων Σάρδεων, ; - 185
Πᾶσα
οὖν σὰρξ ὑπὸ ἁμαρτίαν ἔπιπτεν καὶ πᾶν σῶμα ὑπὸ θάνατον, καὶ πᾶσα ψυχὴ
ἐκ τοῦ σαρκίνου οἴκου ἐξηλαύνετο, καὶ τὸ λημφθὲν ἐκ γῆς εἰς γῆν
ἀνελύετο, καὶ τὸ δωρηθὲν ἐκ θεοῦ εἰς τὸν ᾅδην κατεκλείετο, καὶ λύσις
ἐγίνετο τῆς καλῆς ἁρμογῆς, καὶ διεχωρίζετο τὸ καλὸν σῶμα.Ἦν γὰρ ὁ
ἄνθρωπος ὑπὸ τοῦ θανάτου μεριζόμενος.
Τίς ὁ κρινόμενος πρός
με; Ἀντιστήτω μοι. Ἐγὼ τὸν κατάδικον ἀπέλυσα. Ἐγὼ τὸν νεκρὸν ἐζωοποίησα.
Ἐγὼ τὸν τεθαμμένον ἀνίστημι. Τίς ὁ ἀντιλέγων μοι; Ἐγώ, φησίν, ὁ
Χριστός, ἐγὼ ὁ καταλύσας τὸν θάνατον καὶ θριαμβεύσας τὸν ἐχθρὸν καὶ
καταπατήσας τὸν ᾅδην καὶ δήσας τὸν ἰσχυρὸν καὶ ἀφαρπάσας τὸν ἄνθρωπον
εἰς τὰ ὑψηλὰ τῶν οὐρανῶν, ἐγώ, φησίν, ὁ Χριστός.
Σχόλιο: ο άνθρωπος "μερίζεται", δηλαδή γίνεται διαχωρισμός σώματος και ψυχής η οποία πηγαίνει στον Άδη και εκεί ο Χριστός πάει και κυρρήτει.
Και για αυτόν τον λόγο ο Χριστός κατέβηκε στον άδη διδάσκοντας και κηρύττοντας άφεση αμαρτιών σε αυτούς που θα τον πίστευαν. Όλοι όσοι τον πίστεψαν και είχαν ελπίδα προς αυτόν δηλαδή οι Δίκαιοι, οι Προφήτες, οι Πατριάρχες.
Κλήμης Αλεξανδρείας, 150 - 211
Ἁ Ποιμὴν δὲ ἁπλῶς ἐπὶ τῶν κεκοιμημένων θεὶς τὴν λέξιν δικαίους οἶδέ τινας ἐν ἔθνεσι καὶ ἐν Ἰουδαίοις οὐ μόνον πρὸ τῆς τοῦ κυρίου παρουσίας, ἀλλὰ καὶ πρὸ νόμου κατὰ τὴν πρὸς θεὸν εὐαρέστησιν, ὡς Ἄβελ, ὡς Νῶε, ὡς εἴ τις ἕτερος δίκαιος. Φησὶ γοῦν τοὺς ἀποστόλους καὶ διδασκάλους τοὺς κηρύξαντας τὸ ὄνομα τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ καὶ κοιμηθέντας τῇ δυνάμει καὶ τῇ πίστει κηρῦξαι τοῖς προκεκοιμημένοις. Εἶτα ἐπιφέρει· " Καὶ αὐτοὶ ἔδωκαν αὐτοῖς τὴν σφραγῖδα τοῦ κηρύγματος. Κατέβησαν οὖν μετ´ αὐτῶν εἰς τὸ ὕδωρ καὶ πάλιν ἀνέβησαν. Ἀλλ´ οὗτοι ζῶντες κατέβησαν καὶ πάλιν ζῶντες ἀνέβησαν· ἐκεῖνοι δὲ οἱ προκεκοιμημένοι νεκροὶ κατέβησαν, ζῶντες δὲ ἀνέβησαν. Διὰ τούτων οὖν ἐζωοποιήθησαν καὶ ἐπέγνωσαν τὸ ὄνομα τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ. Διὰ τοῦτο καὶ συνανέβησαν μετ´ αὐτῶν καὶ συνήρμοσαν εἰς τὴν οἰκοδομὴν τοῦ πύργου καὶ ἀλατόμητοι συνῳκοδομήθησαν· ἐν δικαιοσύνῃ (γὰρ) ἐκοιμήθησαν καὶ ἐν μεγάλῃ ἁγνείᾳ, μόνην δὲ τὴν σφραγῖδα ταύτην οὐκ ἔσχον". " Ὅταν γὰρ ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιῶσιν, οὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες ἑαυτοῖς εἰσι νόμος" κατὰ τὸν ἀπόστολον.λέγει γοῦν κύριος ὁ ῥυσάμενος Ἰσραήλ· καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου καὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐβοήθησά σοι, ἔδωκά σε εἰς διαθήκην ἐθνῶν τοῦ κατασκηνῶσαι τὴν γῆν καὶ κληρονομῆσαι κληρονομίαν ἐρήμου, λέγοντα τοῖς ἐν δεσμοῖς· ἐξέλθετε, καὶ τοῖς ἐν τῷ σκότει ἀνακαλυφθῆναι. εἰ γὰρ δέσμιοι μὲν Ἰουδαῖοι, ἐφ' ὧν καὶ ὁ κύριος ἐξέλθετε εἶπεν ἐκ τῶν δεσμῶν οἱ θέλοντες, τοὺς ἑκουσίως δεδεμένους καὶ τὰ δυσβάστακτα φορτία (φησὶν) αὑτοῖς διὰ τῆς ἀνθρωπίνης παρεγχειρήσεως ἐπαναθεμένους λέγων, δῆλον ὡς οἱ ἐν σκότει οὗτοι ἂν εἶεν οἱ ἐν τῇ εἰδωλολατρείᾳ κατορωρυγμένον ἔχοντες τὸ ἡγεμονικόν. τοῖς μὲν γὰρ κατὰ νόμον δικαίοις ἔλειπεν ἡ πίστις, διὸ καὶ τούτους ἰώμενος ὁ κύριος ἔλεγεν· ἡ πίστις σου σέσωκέν σε· τοῖς δὲ κατὰ φιλοσοφίαν δικαίοις οὐχ ἡ πίστις μόνον ἡ εἰς τὸν κύριον, ἀλλὰ καὶ τὸ ἀποστῆναι τῆς εἰδωλολατρείας ἔδει. αὐτίκα ἀποκαλυφθείσης τῆς ἀληθείας καὶ αὐτοὶ ἐπὶ τοῖς προπεπραγμένοις μεταμέλονται· διόπερ ὁ κύριος εὐηγγελίσατο καὶ τοῖς ἐν Ἅιδου. φησὶ γοῦν ἡ γραφή· λέγει ὁ Ἅιδης τῇ ἀπωλείᾳ· εἶδος μὲν αὐτοῦ οὐκ εἴδομεν, φωνὴν δὲ αὐτοῦ ἠκούσαμεν. οὐχ ὁ τόπος δή που φωνὴν λαβὼν εἶπεν τὰ προειρημένα, ἀλλ' οἱ ἐν Ἅιδου καταταγέντες καὶ εἰς ἀπώλειαν ἑαυτοὺς ἐκδεδωκότες καθάπερ ἔκ τινος νεὼς εἰς θάλασσαν ἑκόντες ἀπορρίψαντες, οὗτοι τοίνυν εἰσὶν οἱ ἐπακούσαντες τῆς θείας δυνάμεώς τε καὶ φωνῆς· ἐπεὶ τίς ἂν εὖ φρονῶν ἐν μιᾷ καταδίκῃ καὶ τὰς τῶν δικαίων καὶ τὰς τῶν ἁμαρτωλῶν ὑπολάβοι εἶναι ψυχάς, ἀδικίαν τῆς προνοίας καταχέων; τί δ'; οὐχὶ δηλοῦσιν εὐηγγελίσθαι τὸν κύριον τοῖς τε ἀπολωλόσιν ἐν τῷ κατακλυσμῷ, μᾶλλον δὲ πεπεδημένοις, καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ τε καὶ φρουρᾷ συνεχομένοις; δέδεικται δὲ κἀν τῷ δευτέρῳ Στρωματεῖ τοὺς ἀποστόλους ἀκολούθως τῷ κυρίῳ καὶ τοὺς ἐν Ἅιδου εὐηγγελισμένους· ἐχρῆν γάρ, οἶμαι, ὥσπερ κἀνταῦθα, οὕτως δὲ κἀκεῖσε τοὺς ἀρίστους τῶν μαθητῶν μιμητὰς γενέσθαι τοῦ διδασκάλου, ἵν' ὃ μὲν τοὺς ἐξ Ἑβραίων, οἳ δὲ τὰ ἔθνη εἰς ἐπιστροφὴν ἀγάγωσι, τουτέστιν τοὺς ἐν δικαιοσύνῃ τῇ κατὰ νόμον καὶ κατὰ φιλοσοφίαν βεβιωκότας μέν, οὐ τελείως δέ, ἀλλ' ἁμαρτητικῶς διαπεραναμένους τὸν βίον· τουτὶ γὰρ ἔπρεπεν τῇ θείᾳ οἰκονομίᾳ τοὺς ἀξίαν μᾶλλον ἐσχηκότας ἐν δικαιοσύνῃ καὶ προηγουμένως βεβιωκότας ἐπί τε τοῖς πλημμεληθεῖσι μετανενοηκότας, κἂν ἐν ἄλλῳ τόπῳ τύχωσιν ἐξομολογούμενοι, ἐν τοῖς τοῦ θεοῦ ὄντας τοῦ παντοκράτορος κατὰ τὴν οἰκείαν ἑκάστου γνῶσιν σωθῆναι. Ἐνεργεῖ δέ, οἶμαι, καὶ ὁ σωτήρ, ἐπεὶ τὸ σῴζειν ἔργον αὐτοῦ· ὅπερ οὖν καὶ πεποίηκεν, τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεῦσαι βεβουλημένους διὰ τοῦ κηρύγματος, ὅποι ποτ' ἔτυχον γεγονότες, ἑλκύσας εἰς σωτηρίαν. εἰ γοῦν ὁ κύριος δι' οὐδὲν ἕτερον εἰς Ἅιδου κατῆλθεν ἢ διὰ τὸ εὐαγγελίσασθαι, ὥσπερ κατῆλθεν, ἤτοι πάντας εὐηγγελίσατο ἢ μόνους Ἑβραίους.
Σχόλιο: Ο Κλήμης αναφέρει την εις Άδη κάθοδο του Χριστού και ότι η ο σκοπός αυτής ήταν να κηρύξει σε Εβραίους ή και Εθνικούς, ώστε να σώσει. Γίνεται αναφορά στον Ποιμένα του Ερμά λέγοντας για όσους πέθαναν πριν την κάθοδο του Χριστού, η ίδια ιδέα υπάρχει στα σχόλια του στην Α' Πέτρου, είναι και αυτό στον ίδιο τόμο της Πατρολογίας του Migne, τόμος 9, στις σελίδες, τέλος 731 αρχή 732.
Ιπόλλυτος Ρώμης, 170 - 236
Ωριγένης, 185 - 251
Tην δε εις Άδου κατάβασιν, όστις ποτέ εστιν ο άδης, και την εις φυλακήν μετά του Πνεύματος πορείαν, το λοιπόν. Περί της εις άδου καταβάσεως το· Ουκ εγκαταλείψεις την ψυχήν μου εις τον άδην, εν ιε' ψαλμώ είρηται· και περί της εν φυλακή πορείας μετά Πνεύματος παρά τω Πέτρω εν τη καθολική Επιστολή· Θανατωθείς γαρ, φησί, σαρκί, ζωοποιηθείς δε Πνεύματι· εν ω και τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκύρηξεν, απειθήσασί ποτε, ότε άπαξ εξεδέχετο η του Θεού μακροθυμία, εν ημέραις Νωέ κατασκευαζόμενης κιβωτού. Ο τοίνυν κατ' αξίαν αμφοτέρων των επιδημιών τους λόγους παραστήσαι δυνάμενος, τον ιμάντα λύειν των Ιησού ικανός εστιν υποδημάτων, και αυτός τω νοΐ κύπτων, και συγκαταβαίνων τω καταβεβηκότι εις άδου, και απ ουρανού, και των περί της θεότητος Χριστού μυστηρίων καταβαίνων επι την αναγκαίως γεγενημένην παρ' ημίν αυτού επιδημίαν, ότε τον άνθρωπον υπεδήσατο. Ο δε τον άνθρωπον υποδησάμενος και τον νεκρόν υπεδήσατο· Εις τούτο γαρ Ιησούς απέθανε, και ανέστη, ίνα και νεκρών και ζώντων κυριεύση· και δια τούτο ζώντακαι νεκρόν υπεδήσατο, τουτέστι τον εν γη, και τον εν άδου, ίνα και νεκρών και ζώντων κυριεύση. MPG14,260 Κατά Κέλσου: Και γυμνή σώματος γενόμενος ψυχή, ταίς γυμναίς σωμάτων ωμίλει ψυχαίς, επιστρέφων κακείνων τας βουλομένας προς αυτόν, ή ας εώρα, δι' ους ήδει αυτός λόγους, επιτηδειοτέρας.
Κύριλλος Ιεροσολύμων, 313 - 386
Κατήλθε γαρ εις τον θάνατον, και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθη δι' αυτού. Εξεπλάγη ο θάνατος, θεωρήσας καινόν τινα κατελθόντα εις άδην δεσμοίς τοις αυτόθι μη κατεχόμενον. Τίνος ένεκεν, ω πυλωροί άδου, τούτον ιδόντες επτήξασθε; Τις ο κατέχων υμάς ασυνήθης φόβος; έφυγεν ο θάνατος, και φυγή την δειλίαν ηλέγχετο· προσέτρεχον οι άγιοι προφήται, και Μωυσής ο νομοθέτης, και Αβραάμ, και Ισαάκ, και Ιακώβ, Δαυίδ τε, και Σαμουήλ, και Ησαΐας, και ο Βαπτιστής Ιωάννης ο λέγων και μαρτυρών "συ ει ο ερχόμενος ή έτερον προσδοκώμεν"; Ελυτρούντο πάντες οι δίκαιοι, ους κατέπιεν ο θάνατος.
Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως, ; - 446
Σήμερον, πύλας χαλκάς συνέτριψε, και μοχλούς σιδηρούς συνέθλασεν, ο καταποθείς ως ψιλός νεκρός, και πυρπολήσας ως Θεός Λόγος. Σήμερον ο ακρογωνιαίος λίθος Χριστός, το του θανάτου προγονικόν θεμέλιον γεγνόμενον συνετάραξε, τον Αδάμ ανέσπασε, και τον Άβελ διέσωσε και πάσαν του άδου την οικοδομήν κατέστρεψε. Σήμερον και οι πρώην θρηνούντες ους κατέπιεν ο θάνατος ισχύσας μετά μεγάλης φωνής κράζουσι, Που σου θάνατε το νίκος που σου άδη το κέντρον;
Τὸ καταπέτασμα ἐσχίσθη, σταυρωθέντος σου ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, καὶ ἀπεδίδου τοὺς νεκρούς, οὓς κατέπιεν ὁ θάνατος, καὶ ᾍδης ἐγυμνοῦτο, σὲ καθορῶν ἐν κατωτάτοις τῆς γῆς γεγονότα.
Ποῦ σου τὸ κέντρον ἐστὶ θάνατε; ποῦ σου ᾍδη νῦν τὸ νῖκος; τῷ ἀναστάντι Βασιλεῖ ἐνεκρώθης καὶ ἀπόλωλας, οὐκ ἔτι βασιλεύεις· ὁ κραταιὸς ἀφείλετο γὰρ οὕς εἶχες δεσμίους.
Τὸ καταπέτασμα ἐσχίσθη, σταυρωθέντος σου ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, καὶ ἀπεδίδου τοὺς νεκρούς, οὓς κατέπιεν ὁ θάνατος, καὶ ᾍδης ἐγυμνοῦτο, σὲ καθορῶν ἐν κατωτάτοις τῆς γῆς γεγονότα.
Ποῦ σου τὸ κέντρον ἐστὶ θάνατε; ποῦ σου ᾍδη νῦν τὸ νῖκος; τῷ ἀναστάντι Βασιλεῖ ἐνεκρώθης καὶ ἀπόλωλας, οὐκ ἔτι βασιλεύεις· ὁ κραταιὸς ἀφείλετο γὰρ οὕς εἶχες δεσμίους.
Μέγας Αθανάσιος, 296 - 373
Ο Θεός εν τόπω αγίω αυτού.
Επειδή είπεν αυτόν επιβεβηκότα ταις δυσμαίς, τουτέστι μέχρι των άδου
μυχών, διδάσκει πάλιν, ως ανελθών εις ουρανούς εν τοις ιδίοις γέγονε
τόποις· ει και τα μάλιστα ουδέποτε αφειστήκει αυτών τη της θεότητος φύσει. Ο Θεός κατοικίζει μονοτρόπους εν οίκω.
Μονοτρόπους φησί τους αυτώ και μόνω αναθέντας την ιδίαν ζωήν, και πάσης
διχοψυχίας και κοσμικής επιθυμίας αυτήν αλλοτριώσαντας. Τούτους δη ουν
και εν τω οίκω αυτού τη επουρανίω πόλει κατοικίζειν επαγγέλται. Εξάγων
πεπεδημένους εν ανδρεία. Όμοιον τω ειρημένω· Τοις εν δεσμοίς, εξέλθετε·
και τοις εν σκότει ανακαλύφθητε. Δεσμούς δε και σκότος την των δαιμόνων
λατρείαν φησίν. Ομοίως τους παραπικραίνοντας τους κατοικούντας εν
τάφοις. Τούτο φησίν, ότι, και εν άδου πορευθείς, και τοις εκεί πνεύμασιν
εκήρυξεν, απείθησασί ποτε. Το γαρ, παραπικραίνοντας, αντι του,
παραπικράναντας, τέθεικεν. Ο Θεός, εν τω εκπορεύεθαι σε ενώπιον του λαού
σου, εν τω διαβαίνειν σε εν τη ερήμω. Δεικνυσιν, ως και ο μέχρι άδου
καταβάς, αυτός εστιν ο και πάλαι δια Μωσέως εξαγαγών εξ Αιγύπτου τον
Ισραήλ. MPG27,293Και εν ξύλω καθηλωθέντι, και παθόντι, ην ο απαθής και ασώματος του Θεού Λόγος. Τούτο ην το εν μνημείω τεθέν, ότε αυτός επορεύθη, μη χωρισθείς αυτού, κυρήξαι και τοις εν φυλακή πνεύμασιν, ως είπεν Πέτρος. Ο μάλιστα δείκνυσι την άνοιαν των λεγόντων, εις οστέα και σάρκα τετράφθαι τον Λόγον. Ει γαρ τούτο ην, ουκ ην χρεία μνημείου αυτό γαρ αν επορεύθη δι' εαυτού το σώμα, κηρύξαι τοις εν τω άδη πνεύμασιν. Νυν δε αυτός μεν επορεύθη κηρύξαι. το δε σώμα ειλίξας ο Ιωσήφ σινδόνι, απέθετο εν τω Γολγοθά και δέδεικται πάσιν, ότι μη το σώμα ην ο Λόγος, αλλά σώμα ην του Λόγου. Και τούτο Θωμάς αναστάν εκ νεκρών εψηλάφησε, και είδεν εν αυτώ τους τύπους των ήλων, ους υπέμεινεν αυτός ο Λόγος, ορών καθηλουμένους εν τω ιδίω σώματι, και δυνάμενος κωλεύειν, ουκ εκώλυσεν, αλλά και ιδιοποιείτο τα του σώματος ίδια, ως εαυτού ο Λόγος ο ασώματος. Επιστολή προς Επίκτητο.
Παιδίον εγεννήθη ημίν και υιός εδόθη ημίν. Γνώθι ασύνετε (ασύνετε αιρετικέ εννοεί) ότι, παιδίον λέγων, τέλειον άνθρωπον δείκνυσι. Δειχθέντος τοίνυν του τελείου, ο μέγας ευαγγελιστής Ιωάννης ο υιός της βροντής, απλή τη φωνή λέγει Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον Θεό και Θεός ην ο Λόγος. Ούτος ην εν αρχή προς τον Θεόν. Πάντα δι' αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού γέγονεν ουδέν. Και αυτός ο Κύριος λέγει, Νυν η ψυχή μου τετάρακται. Εις τίνα φθάνει αυτή η φωνή; εις τον Θεόν Λόγον; Άπαγε! Ο ατάραχος Θεός Λόγος, ελθών την ταραχήν παύσαι, αυτός έλεγε την φωνήν; Αλλά το σώμα μάλλον θέλεις λέγειν, ότι αυτό είπε, σφάλλη, καθ' εαυτό το σώμα ακίνητον εστιν, ει μη η ψυχή ην εν αυτώ. Ούκ ήκουσας Μωσέως λέγοντος Εμφάνισον μοι σαυτόν; και ευθέως ακούει ουδείς όψεται το προσωπον μου και ζήσεται. Μετά δε το τεθήναι το σώμα εν τω μνημείω συν τοις σώμασι, πως κατήρχετο η θεότης εν τω άδη σώσαι τας ψυχάς γυμνή; Μάλλον απολέσαι αυτάς κατήρχετο, ή σώσαι. Ουδείς γαρ ηδύνατο ιδείν την θεότητα γυμνήν και σωθήναι. Ουκούν άρα της ψυχής χρεία, ίνα εν τη ψυχή δυνηθώσιν αι ψυχαί σωθήναι. MPG28,521
Είτα εκβληθείς ο άθλιος απο του άδου, καθήμενος παρά τας πύλας, θεωρεί εξαγομένους πάντας τους πεπεδημένους, τη του Σωτήρος ανδρεία, και τους μεν νεκρούς αναζώντας· τους δε αιχμαλώτους αφιεμένους, και τους μεν αγίους προαπαντώντας τους περί τον Αβραάμ και ανακρουομένους πάντας, κατά το γεγραμμένον· Προέφθασαν άρχοντες εχόμενα ψαλλόντων εν μέσω νεανίδων τυμπανιστριών· τους ελευθερουμένους χαίροντας και λέγοντας· εν των επιστρέχαι Κύριον την αιχμαλωσίαν Σιών, εγενήθημεν ωσεί παρακεκλημένοι. MPG28,229
Επιφάνιος Κωνσταντίας, 310 - 403
Ου της θεότητος ταφείσης, συγκατελθούσης δε τη ψυχή τη αγία εις τα καταχθόνα, ελούσης εκείθεν τη των ψυχών αιχμαλωσίαν, κλασάσης κέντρον θανάτου, διαρρηξάσης τα κλείθρα και τους μοχλούς τους δαμαντίνους, και λυσάσης ωδίνας άδου εν ιδία εξουσία, ανελθούσης συν τη ψυχή, μη εαθείσης της ψυχής εις άδην, μηδέ της σαρκός εωρακυίας διαφθοράν. MPG42,816ἤμελλε γὰρ ἡ θεότης τελειοῦν τὰ πάντα τὰ κατὰ τὸ μυστήριον τοῦ πάθους καὶ σὺν τῇ ψυχῇ κατελθεῖν ἐπὶ τὰ καταχθόνια ἐπὶ τὸ ἐργάσασθαι τὴν ἐκεῖ τῶν προκεκοιμημένων σωτηρίαν, φημὶ δὲ ἁγίων πατριαρχῶν. Κατὰ τῶν Ἀρειομανιτῶν, Αίρεση 69.
Σχόλιο: Οι οπαδοί του Αρείου ονομάστηκαν και Αρειομανίτες ή Διατομίτες.
Οι τον Υιόν του Θεού κτίσμα λέγοντες, και το Πνεύμα το άγιον, κτίσμα κτίσματος· σάρκα μόνον τον Χριστόν από Μαρίας ειληφέναι διαβεβαιούμενοι, ουχί δε και ψυχήν. Δαμασκηνός MPG94,720.
Οι του Κυβερνώντος Σώματος που μπλέκουν αθώους στα δίχτυα των αιρετικών διδασκαλιών τους αναμασούν τις απόψεις του Άρειου αλλά τα λένε ανοητότερα και πιο αιρετικά από αυτόν. Πορεύεσθαι (συνεχής χρόνος) απ' εμού.....
"Επιφάνιος"
Χριστὸς ἐν νεκροῖς, συγκατέλθωμεν καὶ θεάσωμεν καὶ τὰ ἐκεῖ μυστήρια· γνῶμεν κρυπτοῦ κρυπτὰ ὑπὸ γῆν θαυμάσια· μάθωμεν πῶς καὶ τοῖς ἐν ᾅδου ἐπεφάνη τὸ κήρυγμα. Τί οὖν; πάντας ἁπλῶς σώζει ἐπιφανεὶς ἐν ᾅδῃ Θεός· οὐχὶ, ἀλλὰ κἀκεῖ τοὺς πιστεύσαντας. Χθὲς τὰ τῆς οἰκονομίας, σήμερον τὰ τῆς ἐξουσίας· χθὲς τὰ τῆς ἀσθενείας, σήμερον τὰ τῆς αὐθεντίας· χθὲς τὰ τῆς ἀνθρωπότητος, σήμερον τὰ τῆς θεότητος ἐνδείκνυται. Χθὲς ἐῤῥαπίζετο, σήμερον τῇ ἀστραπῇ τῆς θεότητος τὸ τοῦ ᾅδου ῥαπίζει οἰκητήριον· χθὲς ἐδεσμεῖτο, σήμερον ἀλύτοις δεσμοῖς καταδεσμεῖ τὸν τύραννον· χθὲς κατεδικάζετο, σήμερον τοῖς καταδίκοις ἐλευθερίαν χαρίζεται· χθὲς ὑπουργοὶ τοῦ Πιλάτου αὐτῷ ἐνέπαιζον, σήμερον οἱ πυλωροὶ τοῦ ᾅδου ἰδόντες αὐτὸν, ἔφριξαν. MPG43,440
Συγγραφέας Επιφάνιος, ίσως όχι ο Κωνσταντίας, ενδεχομένως 5ος-6ος αιώνας.
Δόξα δε και τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το αγαθόν, Ιουδαίω τε πρώτον και Έλληνι. Ποιόν Ιουδαίον ενταύθα φησιν ή περί ποίων Ελλήνων διαλέγεται; Των προ της του Χριστού παρουσίας. Ούπω γαρ εις τους της χάριτος έφθασε χρόνους ο λόγος, αλλ΄ έτι τοις ανωτέρω χρόνοις ενδιατρίβει, προκαθαιρών πόρρωθεν, και αναιρών το μέσον του Έλληνος και του Ιουδαίου, ιν', όταν εν τη χάριτι τούτο ποιή, μηκξέτι δόξη καινόν τι και φορτικόν επινοείν. .... Έλληνας ενταύθα φησίν, ου τους ειδωλολατρούντας, αλλά τους θεοσεβούντας, τους τω φυσικώ πειθομένους νόμω, τους πλην των Ιουδαϊκων παρατηρήσεων, πάντα τα προς ευσέβειαν συντελούσα διατηρούντας, οίοι ήσαν οι περί τον Μελχισεδέκ, οίος ην ο Ιώβ, οίοι ήσαν οι Νινευίται, οίος ην ο Κορνήλιος. MPG60,426
Και γαρ σοι νόμος εδόθη γραπτός, κακείνοις νόμος φυσικός, και ουδέν έλαττον είχον, ει γε εβούλοντο, αλλά και νικάν ηδύναντο MPG60,447
Χρυσόστομος, 347 - 407
Πως γαρ ουν συνετρίβησαν πύλαι χαλκαί, και μοχλοί σιδηροί συνεθλάσθησαν; Δια του σώματος του αυτού. Τότε γαρ πρώτον εδείχθη σώμα αθάνατον, και διαλύον του θανάτου την τυραννίδα. Άλλως δε τουτο του θανάτου δείκνυσι την ισχύν ανηρημένην, ου των προ της παρουσίας αυτου τετελευτηκότων τα αμαρτήματα λελυμένα. Ει δε μη τούτο, αλλά και τους εμπροσθεν άπαντας απήλλαξε γεέννης, πως φησίν ανεκτότερον έσται γη Σοδόμων και Γομόρρων; Τούτο γαρ ως και εκείνων κολασθησομένων είρηται, ημερώτερον μεν, κολασθησομένων δ' ουν όμως. Καίτοιγε και δίκην ενταύθα έδοσαν την εσχάτην· αλλ' όμως ουδέ τούτο αυτούς εξαιρήσεται. Ει δε τούτους, πολλώ μαλλον τους μηδέν πεπονθότας. Τι ούν; ηδικήθησαν, φησίν, οι προ της παρουσίας αυτού; Ουδαμώς· ενήν γαρ και μη ομολογήσαντες τον Χριστόν τότε σωθήναι. Ου γαρ τούτο απητείτο παρ' αυτών, αλλά το μη ειδωλολατρείν, και το τον αληθινόν Θεόν ειδέναι. MPG57,417Δόξα δε και τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το αγαθόν, Ιουδαίω τε πρώτον και Έλληνι. Ποιόν Ιουδαίον ενταύθα φησιν ή περί ποίων Ελλήνων διαλέγεται; Των προ της του Χριστού παρουσίας. Ούπω γαρ εις τους της χάριτος έφθασε χρόνους ο λόγος, αλλ΄ έτι τοις ανωτέρω χρόνοις ενδιατρίβει, προκαθαιρών πόρρωθεν, και αναιρών το μέσον του Έλληνος και του Ιουδαίου, ιν', όταν εν τη χάριτι τούτο ποιή, μηκξέτι δόξη καινόν τι και φορτικόν επινοείν. .... Έλληνας ενταύθα φησίν, ου τους ειδωλολατρούντας, αλλά τους θεοσεβούντας, τους τω φυσικώ πειθομένους νόμω, τους πλην των Ιουδαϊκων παρατηρήσεων, πάντα τα προς ευσέβειαν συντελούσα διατηρούντας, οίοι ήσαν οι περί τον Μελχισεδέκ, οίος ην ο Ιώβ, οίοι ήσαν οι Νινευίται, οίος ην ο Κορνήλιος. MPG60,426
Και γαρ σοι νόμος εδόθη γραπτός, κακείνοις νόμος φυσικός, και ουδέν έλαττον είχον, ει γε εβούλοντο, αλλά και νικάν ηδύναντο MPG60,447
Αυγουστίνος, 354 - 430
Είναι
αποδεδειγμένο πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο Κύριος αφου θανατώθηκε
σωματικώς κατέβηκε στον Άδη γιατί είναι αδύνατον να πει κάποιος ότι δεν
είναι αλήθεια τα λόγια της προφητείας οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾅδου, λόγια που ο Πετρος ο ίδιος ανέφερε στις Πράξεις ή τα λόγια πάλι του ίδιου αποστόλου με τα οποία βεβαιώνει ότι ο Κύριος, λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ θανάτου, καθότι οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ’ αὐτοῦ. Ποιός λοιπόν, εκτός απο κάποιον άπιστο, θα αρνηθεί ότι ο Χριστός πήγε
στον Άδη; Ποιός θα τολμήσει να πει ότι ο Ιησούς θανατώθηκε στην ψυχή,
δηλαδή στο πνεύμα που ανήκε σε αυτόν ως άνθρωπο, αφού ο μόνος θάνατος
που μπορεί να βιώσει μια ψυχή είναι η αμαρτία απο την οποία ήταν εντελώς
ελεύθερος όταν θανατώθηκε για εμάς σωματικά; Εαν πούμε ότι όλοι που ήταν στον Άδη σώθηκαν χωρίς εξαίρεση ποιός δεν θα χαρεί εάν αυτό μπορούμε να το αποδείξουμε;
Κύριλλος Αλεξανδρείας, 378 - 444
Ψυχήν τε και πάλιν, την προς αυτόν λαχούσα συνδρομήν τε και ένωσιν, καταπεφοίτηκε μεν εις άδου θεοπρεπεί δε δυνάμει και εξουσία χρωμένη, και τοις εκείσε πνεύμασι κατεφαίνετο. Τοιγάρτοι και έφασκε τοις εν δεσμοίς Εξέλθετε· και τοις εν σκότει· Ανακαλύπτεσθε. Και μοι δοκεί φάναι τι τοιούτον και ο θεσπέσιος Πέτρος περί του Θεού Λόγου, και της καθ' ένωσιν οικονομίας γεγενημένης αυτού ψυχής· Κρείττον γαρ αγαθοποιούντας, ει θέλοι το θέλημα του Θεού, πάσχειν, ή κακοποιούντας· ότι και ο Χριστός άπαξ υπέρ αμαρτωλών απέθανε, δίκαιος υπέρ αδίκων, ίν' ημάς προσαγάγη τω Θεώ, θανατωθείς μεν σαρκί, ζωοποιηθείς δε τω πνεύματι· εν ω φησί, και τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς, εκύρηξεν, απειθήσασι ποτε. Ουδε γαρ, οίμαι, φαίεν αν, ως γυμνή και καθ΄εαυτήν η θεότης του Μονογενούς καταπεφοίτηκε με εις άδου, διεκύρηξε δε τοις εκείσε πνεύμασιν, άποπτος ούσα παντελώς· κρείττον γαρ αεί του οράσθαι το Θείον. Αλλ' ου δοκήσει και εσχηματισμένως εις το ψυχής είδος αυτήν μεμορφώσθαι δώσομεν· παραιτητέον γαρ πανταχή την δόκησιν. Αλλ' ώσπερ τοις επί γης συνανεστράφη μετά σαρκός, ούτω και ταις εις άδου ψυχαίς διεκήρηξεν, ίδιον έχων φόρημα, την ενωθείσαν αυτώ ψυχήν. MPG76,1165Αλλ' ούκ ην δυνατόν κρατείσθαι αυτόν υπο του θανάτου, καθά φησίν ο θεσπέσιος Πέτρος. Καθικόμενος γαρ εν τος κατωτάτοις του άδου μυχοίς, και διεκυρήξας τοις εκέισε πνεύμασιν, εξήγαγε μεν τους πεπεδημένους εν ανδρεία καθά φησίν ο μακάριος Δαυίδ, ανεβίω δε τριήμερος, ζωοποιήσας ως Θεός τον εαυτού ναόν και απαρχή γεγονώς των κεκοιμεμένων και προτότοκως εκ νεκρών. MPG77,848
Επειδή δε σεσύλητο των πνευμάτων ο άδης, και λέλυτο του θανάτου το κράτος, άνεισι μεν ο Σωτήρ νικηφόρος αναστήσας δε τριήμερον τον εαυτού ναόν και την των σωμάτων αναβίωσιν ενεργεστάτω τρόπον τινά ζωγραφίσας υποδείγματι και πάσας τας επ' αγαθοίς ριζώσας ελπίδας, συνταξάμενος τοις εαυτού μαθηταίς και βαπτίζειν επιτάξας πάντα τα έθνη εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος. MPG77,533
Τη ψυχή πορευθείς εκύρηξε τοις εν άδου, ως ψυχή μετά ψυχών οφθείς, ον οι πυλωροί του άδου ιδόντες έπτηξαν, και πύλαι χαλκαί συνετρίβησαν, και μοχλοί σιδηροί συνεθλάσθησαν· και ο Μονογενής εφώνει μετ΄εξουσίας ταις ομοιοπαθέσι ψυχαίς, κατά τον της οικονομίας λόγον, λέγων τοις εν δεσμοίς Εξέλθετε· και τοις εν σκότει· Ανακαλύφθητε. Τουτέστιν, και τοις εν άδου εκύρηξεν, ίνα λύση τούτους όσοι πιστεύειν έμελλον, ει κατά τον της εκείνων ζωής καιρόν σαρκωθείς επεδήμησεν· ούτοι γαρ και εις άδου πάντως επέγνωσαν. Έστι γαρ τα πλείω της καθ' ημάς οικονομίας υπέρ φύσιν και παράδοσιν· καθάπερ ουν ομοτίμως πάσι τοις επί γής δια της ενσάρκου παρουσίας επεφώνει Χριστός, και οι πιστεύσαντες ωφελήθησαν· ούτω και δια της εις άδου καταβάσεως τους πιστεύοντας και επεγνωκότας αυτόν ηλευθέρωσε των του θανάτου δεσμών. Αι γαρ των εν ειδωλολατρίαις και αθεμίτοις ασελγείαις βιωσάντων ψυχαί ταις σαρκικαίς προσπαθείαις οιονεί αποτυφλωθείσαι προς τας της θεοφανείς αυγάς βλέπειν ουκ ίσχυον, ίνα και πιστώς επιγνοιεν τον επι τω πάντας ελευθερώσαι, το γε επ' αυτώ, τοις καταχθονίοις επιφανέντα και κοινή πάσι κηρύξαντα, και μετά του φιλανθρώπου και το δίκαιον ενδεικνύμενον· ίνα οι της τοιαύτης ευεργεσίας αποπεσόντες, σφάς αυτούς έχοιεν αιτιάσθαι, τον δημιουργόν και τον των όλων Θεόν απολιπόντες, και δαίμοσι μισανθρώποις δουλεύσαντες, και ως εκείνοις φίλον υπήρχε διαβιώσαντες. MPG74,1013 και εξής.
Αμμώνιος
Εκύρηξεν
ως επί γης, και τοις εν άδου πάσιν, την εις αιώνιον σωτηρίαν άγουσαν
οδόν, ώστε πιστεύειν εις τον Πατέρα, και εις αυτόν τον ενανθρωπήσαντα
και αποθανόντα υπέρ ημων και κατελθόντα εις άδου, και εις το Πνεύμα το
άγιον. Και τους μεν πιστεύσαντες ανήγαγε συν εαυτώ, τους δε απιστήσαντες
είασε κάτω πάλιν εν τη πρώτη καταστάσει. Εϊτα πάλιν ειπέ μοι, Και πως
οιόν τε ην τους εν άδου δια μετανοίας ελευθερωθήναι; Εν δε τω άδη τις
εξομολογήσεται σοι; Ή τάχα η εξομολόγησις επι των μεταμελομένων εφ' οις
έπραξαν, και εξομολογουμένων τα ίδια πλημελλήματα χώραν έχει, όπερ τότε
ου γέγονε, ψιλή γαρ πίστις έσωσε τους εν άδη πιστεύσαντες. Και έστι μεν
σαφές ανάγνωσμα εν ταις Καθολικαίς, ότι εκύρηξεν εν άδου τοις
απειθήσασιν ανθρώποις, εκύρηξε δε ουχί μάτην, αλλ' ίνα τους πιστεύσαντας
τω κυρήγματι λυτρώσηται, ώσπερ και επι της γης ων, τους πιστεύσαντας
ηλευθέρου των προτέρων αμαρτημάτων δια της θείας αναγεννήσεως, επι το
αρχέτυπον αυτούς αναστοιχειών. MPG85,1608Αναστάσιος
"επίσκοπος Αντιοχείας" (Anastasius I Sinaitae Episcopi Antiocheni)
Μηδαμῶς ἀναθεματίσῃς ἄνθρωπον πρὸ τῆς ἐπιδημίας τοῦ Χριστοῦ τελευτήσαντα· καὶ γὰρ καὶ ἐν τῷ Ἅδῃ προσάπαξ καὶ μόνον ἐγένετο Χριστοῦ Κήρυγμα. Προλαβὼν γὰρ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἐκήρυξε κἀκεῖσε τὸν Χριστόν, καὶ ἅκουσον του ἁγίου Πέτρου λέγοντος περὶ Χριστοῦ, ὅτι Πορευθείς φησιν ἐκήρυξε καὶ τοῖς ἐν Ἅδῃ πνεύμασι ποτὲ ἀπειθήσασιν. Καὶ γοῦν φέρεται ἀρχαία παράδοσις, ὅτι τις σχολαστικὸς πολλὰ κατηράσατο τὸν Πλάτωνα τὸν φιλόσοφον· φαίνεται οὖν αὐτᾷ ὁ Πλάτων καθ´ ὕπνους λέγων αὐτῷ, Ἄνθρωπε, παῦσαι τοῦ καταρᾶσθαί με· ἑαυτὸν γὰρ βλάπτεις. Ὅτι γὰρ ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος γέγονα, οὐκ ἀρνοῦμαι· πλὴν κατελθόντος τοῦ Χριστοῦ ἐν τῷ Ἅδῃ, ὄντως οὐδεὶς ἐπίστευσε πρὸ ἐμοῦ εἰς αὐτόν. Ταῦτα δὲ ἀκούων μὴ νομίσῃς εἶναι πάντοτε ἐν τῷ Ἅδῃ μετάνοιαν· ἅπαξ γὰρ καί μόνον τοῦτο γέγονεν, ὅτε ὁ Χριστὸς ἐν τοῖς καταχθονίοις κατελήλυθε, τοὺς ἀπ̉ αἰῶνος κεκοιμημένους ἐπισκέψασθαι. Ερώτησις ΡΙΑ. MPG89,764.
Αναστάσιος
"πρεσβύτερος εν τω Σινά όρει" (Anastasius presbyteri Sinaitae)
Πως ουν ο Άδης εσκυλεύθη; ποιαν μορφήν οι πυλωροί του άδου ιδόντες έφριξαν; τις τας απ' αιώνος δεσμίους ψυχάς τας λογικάς επεσκέψατο; Πρόδηλον, ότι η πανάχραντος του Δεσπότου Ιησού Χριστού του Θεού ψυχή τας ομοουσίους αυτής ψυχάς τας λογικάς επεσκέψατο αύτη προς αυτάς κατελήλυθε σύνθεος, αύτη το δεσμωτήριον εσκύλευσεν, αύτη τον τύραννον έδησε, και τους δεσμίους απέλυσε βοήσασα τοις εν δεσμοίς εξέλθετε, ως τόπον αναπληρούσα τελείου ανθρώπου του εκ ψυχής συνισταμένου και σώματος, λογιστικώς τε ως λογική, και θελητικώς και ενεργητικώς εν τω άδη κηρύττουσα και επιτρέπουσα και σκυλεύουσα η νοερά τας νοεράς επιβλέψασα ψυχή τας ψυχάς η λογική τας λογικάς η ζωτική τας ζωτικάς η αθάνατος τας αθανάτους η ενεργητική τας ενεργητικάς η ενθελής τας θελητικάς. Πως γαρ αν και εδέξαντο το της αγίας ψυχής κύρηγμα, ει μη δια της νοεράς αυτών λογικής θελήσεως; ου γαρ αναγκαστικώς και ακουσίως επίστευσαν και εσώθησαν ουδ' απροαιρέτως αλλ' εκουσίως και γνώμη θελήσεως και ενεργεία συγκαταθέσεως. Πιστούται δε μου τα λεγόμενα ο της θεολογίας θεοφόρος Γρηγόριος, ούτω πως φάσκων περι της εν τω άδη Χριστού καταβάσεως εν τω λόγω τω εις το άγιον Πάσχα. Εαν εν σταυρώ Χριστός ανέρχεται συνάνελθε εαν εν τω άδη κατέχρεται συγκάτελθε. Γνώθι τα εκεί μυστήρια, την διπλήν κατάβασιν πάντας απλώς σώζει επιφανείς ή κακεί τους πιστεύοντας;. Ιδού ου πάσας λέγει Γρηγόριος τας εν τω άδη ψυχας σωθεισας αλλά μόνας τας Χριστώ πιστευσάσας εξ οικείας προαιρέσεως και θελήσεως. Πως γαρ και πιστεύσαι είχον χωρίς λoγιστικής θελήσεως και ενεργείας; Ανθρώπους μεν γάρ τους εν σαρκί και ψυχή άνω απο γης ζώντας δια σαρκός ο Χριστός και ψυχής επεσκέψατο και έσωσε τω ομοίω το όμοιον ανακαθαίρων ως Γρηγόριος φησί τοις ορατοίς δι' ορατής φύσεως λαλών και επιδημών, ψυχάς δε σωμάτων αληλλαγμένας δια ψυχής αχράντου σώματος απηλλαγμένης επεσκέψατο. MPG89,1173
+ + + + + + + +
Τους δε λέγοντας ψιλόν άνθρωπον τον Χριστόν, ή παθητόν τον Θεόν, ή εις σάρκα τραπέντα, ή συνουσιωμένον εσχηκέναι το σώμα, ουρανόθεν τούτο κεκομικέναι, ή φαντασίαν είναι, ή θνητόν λέγοντας τον Θεόν Λόγον, δεδεήσθαι δε της παρά του Πατρός αναστάσεως, ή άψυχον σώμα, ή άνουν άνθρωπον ανειληφέναι, ή τας δύο ουσίας του Χριστού κατά ανάκρασιν συγχυσθείσας μια γεγενήσθαι ουσίαν, και μη ομολογούντας τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν δυο είναι ουσίας ασυγχύτους, εν δε πρόσωπον, καθό εις Χριστός εις Υιός, τούτους αναθεματίζει η καθολική και αγία Εκκλησία.
Μέγας Φώτιος 842 - 867μΧ, MPG103,977 και κάθε Ορθόδοξος.
Ο Χριστός είναι κτίσμα, είναι ο αρχάγγελος Μιχαήλ, δεν έχει δύο ουσίες, δεν έχει ψυχή, το Άγιο Πνεύμα είναι η ενεργός δύναμη του Θεού.
Ψευδοπροφήτης Ρώσσελ 1900
Συγκρίνατε και κρίνατε
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου